Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

512
Odilqoriyev X.T. 
Davlat va huquq nazariyasi
likni talab etadi. Davlat va jamiyat hayotini faollashtirish, ularning yuridik va 
ma’naviy-axloqiy asoslarini rivojlantirish, huquqni yangilash, uni qo‘llash va 
muhofazalashni takomillashtirish, fuqarolarda qonunga hurmat hissini shakllan-
tirish, ijtimoiy hayotga demokratik huquqiy qadriyatlar va yuridik mexanizm-
larni joriy etish zarur. Oldimizda turgan ustuvor vazifa huquqiy davlatga mos 
huquqiy tafakkurni, yuksak huquqiy ong va madaniyatni shakllantirishdan ibo-
rat. Bunday kompleks yondashuv huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatini barpo 
etish borasidagi sa’y-harakatlarimiz muvaffaqiyatining garovidir.

---

513
XXV bob.
 Dаvlаt vа huquq nаzаriyasining dolzаrb muаmmolаri
vа milliy huquqshunoslikning ustuvor vаzifаlаri
Mustaqil davlat sifatidagi taraqqiyotimiz 
mobaynida milliy huquqshunoslik fani shakl-
landi va tadrijiy rivoj topmoqda. Huquq-
shunoslik fani ijtimoiy ong shakllaridan biri 
sifatida jamiyat hayotining huquqiy qiyofasi, 
ichki mantig‘i, rivojlanish qonuniyatlarining in’ikosi. Boshqacha aytganda, dav-
lat-huquqiy voqelikning, yuridik hayotning ilmiy ifodalanishi, nazariy talqinidir. 
U 
yangi huquqiy doktrina asosida qaror topdi.
Zamonaviy huquqiy doktrina – yangicha demokratik huquqiy tafakkur 
mahsuli, ilg‘or huquqiy qarashlar, nazariy umumlashma hamda qoidalar tizimi. 
Huquqiy doktrina – muayyan tizimga keltirilgan ta’limot, tarkibiy qismlari 
bir-biri bilan chambarchas bog‘langan konsepsiya, tamoyillar yig‘indisi
1
. Hozir-
gi O‘zbekiston huquqiy tizimining o‘zagini tashkil etayotgan huquqiy doktrina 
tabiiy huquq ta’limoti, umuminsoniy, umumbashariy huquqiy qadriyatlar bilan 
xalqimizning bir necha ming yillardan beri sayqallanib kelayotgan tarixiy, mil-
liy, huquqiy va ma’naviy qadriyatlarining hamohangligi asosida yaratildi.
Milliy huquqshunoslik huquqiy ong va huquqiy tafakkurning qaror topishi 
hamda rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etmoqda. U o‘z nufuzi va maqomi-
ga ko‘ra ijtimoiy-siyosiy va huquqiy hayotni chetdan kuzatuvchi, shunchaki 
o‘rganuvchi, hisobini yurituvchi «betaraf nozir» emas, balki islohotlar jarayo-
nini ilmiy baholovchi, izohlovchi va o‘z tavsiyalarini ishlab chiquvchi huquqiy 
tizimning uzviy bo‘g‘ini tarzida maydonga chiqmoqda.
Huquqshunoslik fani – davlat va huquqning barcha jihatlarini o‘rganish 
asosida hosil qilinadigan ilmiy bilimlar tizimidir. Yanada mufassalroq tavsiflansa, 
huquqshunoslik o‘ta murakkab ijtimoiy hodisalar bo‘lmish davlat va huquqning 
vujudga kelishi, rivojlanishi istiqboli, mohiyati, vazifasi va funksiyalarining 
namoyon bo‘lish qonuniyatlarini, huquq ijodkorligi, huquqni qo‘llash va huquq-
ni muhofaza etish jarayonlarini, yuridik qonunlarni yaratish, nizolarni huquqiy 
hal etish tizimi hamda tartib-taomillarini o‘rganuvchi, huquqiy tafakkur va 
dunyoqarashni shakllantiruvchi fandir. Zamonaviy huquqshunoslikning tahlil 
1 
Qаrаng: Fаlsаfа. Qоmusiy lug‘аt. – T., 2004. – 144-bet.