Toshkent arxitektura qurilish instituti surayyo Adilovna Qodirova Nigora Xusanboyevna Mirzaahmedova

19. Sahna ostida balandligi (poldan polgacha ) 2,4m dan kam bo‘lmagan tryum 
joylashishi kerak. 
20 Sahna pardasi yopiq holatda hamavassena sahna bilan bog‘lanib turishi 
kerak. Buning uchun portalning chap va o‘ng tomonlaridagi yong‘in
o‘tkazmaydigan devorlar ortida yopiq yo‘lakchalar bo‘lishi va unga1,3m dan va 
balandligi 2,3m dan kam bo‘lmagan eshik o‘rnatilishi zarur. 
Eslatma: Yuzasi 1m
2 
dan va balandligi 1,9m dan kam bo‘lmagan sufler budkasi 
sahna o‘qida prossenium stida joylamog‘i lozim. 
21. Sahnaning quyi qismini uning yuqori qismi (yordamchi galareyalar) bilan 
bog‘lab tuouvchi katta zinapoya xonasi (kolosnikli) ko‘zda tutilishi kerak. Ularning 
balandligi tryum poldan kolonikli konstruksiyagacha yoki polgacha bo‘lsin. 
Zinapoya xonalarida yong‘inga chidamli darajasi 0,75 S bo‘lgan o‘zi yopiluvchi 
eshiklar o‘rnatilishi zarur. 
Eslatma: 1. Zinapoya xonasida tryumga yoki sahnaga yong‘in o‘tkazmaydigan 
tambur shlyuz orqali chiqiladi. 
2. Kolosniklar bilan jihozlangan sahnali va 1 guruh teatrlarda zinapoyalarni pol 
bilan kuchi yordamida galereyalar oralig‘ida o‘rnatishga ruxsat etiladi. Bu zinapoya
xonalari sahnaning zinapoyalari yoki evakuatsiya yo‘llari bilan yong‘in
o‘tkazmaydigan shlyuzlar yordamida bo‘g‘lanishi kerak. 
Sahnadagi statik va dinamik yorug‘likni boshqarish xonasi tomoshabin 
zalining orqa devori ortida joylashtirish lozim. Xona o‘qi qoidaga ko‘ra zal o‘qiga 
nisbatan 4m dan ortiq bo‘lmasligi kerak. 
Xonani shunday joylashtirish lozimki, projektorlarni uning optik o‘qlari 
sahnadagi devor portalning geometrik markaziga qaratilib, zal o‘qidan 10
0 
burilgan 
holda o‘rnatish mumkin bo‘lsin. 
Bu xonaning tomoshabin devorida balandligi 1m dan kam bo‘lmagan, surilib 
ochiladigan oynali darcha bo‘lishi kerak. 

---

95 
22. Sahna va tomoshabin zalidagi yorug‘likni boshqarishga hizmat qiladigan 
apparatxona tomoshabin zalining orqa devori ortida yoki shu devorning zal tomonida 
joylashtiriladi.
Bu xona o‘qi zal o‘qiga nisbatan 4 m dan ortiq surilmasligi lozim. 
Apparatxonaning poli, qoidaga ko‘ra, sahna polidan eng kamida 1m va eng 
ko‘pi bilan 4m balandlikda joylashishi zarur. Bu xonaning tomoshabin zali 
tomonidagi devorida qisman yoki tuynik ochilib yopiladigan oyna joylashishi kerak. 
Bu oyna o‘zidan 1m uzoqlikda tik turib ishlagan holda avanssena va devor
portalining yuqori qismini ko‘rish imkoniyatini berishi kerak. Oyna eni xona 
enining 0,8 nisbatidan kam bo‘lmasligi zarur. 
Eslatma: 1. Boshqarish appartxonasi arerssena ustida yoki sahna devoriga 
berilgan joylarda o‘rnatish maqsadga muvofiqdir. Bu xonaning poli birinchi 
yordamchi galereya poli+past bo‘lmasligi darkor. 
2. Sahna elektrokabellarni shiti o‘rnashgan xonani bevosita devorga birikkan 
joylarda loyihalash zarur. Shit xonasi ikkita bo‘lishi kerak yuqori va quyi 
mexanizatsiya uchun. Yuqori mexanizatsiyaga mo‘ljallangan xonaning balandligi 
birinchi yordamchi galareyaning poldan past bo‘lmasligi kerak. Quyi
mexanizatsiyaga mo‘ljallangan xonasi esa tryum chuqurligida joylashtirish kerak.