Nisbiy kesish tezligi va nisbiy turg‘unlik
ko‘rsatkichlari. z (yoki m) kattaliklarni doimiy deb
hisoblab bo‘lmaydi. Ko‘rsatkichlarni o‘zgarishida
aniqlangan qonuniyatlar mavjud.
z kattalik kesish tezligi va haroratini kesuvchi
asbobning yeyilishiga va turg‘unligiga taosir etish
darajasini harakterlaydi. Agarda
keskichning
o‘tmaslanishi issiqlik omillarini taosirisiz faqat
mexanik ishqalanish natijasida sodir bo‘lganda edi, u
holda o‘tmaslanish mezoni
sifatida qabul qilinuvchi
doimiy yeyilishga ishqalanishning doimiy ishi
(o‘tmaslanish davrigacha) muvofiq bo‘lar edi.
Doimiy kesish kuchida ishqalanish ishi,
kesish
tezligi yo‘nalishida keskichni bosib o‘tgan
L nisbiy
yo‘liga proportsional bo‘ladi va doimiy o‘tmaslanish
mezoniga ishqalanish yo‘lining doimiy qiymati javob
88-шакл
berar edi.
O‘zgaruvchi kesish tezligi bilan ishlashda keskich turg‘unlik davrini
aniqlash. Bo‘yrama yo‘nishda formula
bilan ifodalanuvchi T-V boғliqlik,
ko‘ndalang (toretsli) yo‘nib tekislashda va konusli yo‘nishda boshqa ko‘rinishni
qabul qiladi.
Dastlab torets tekisliklarni va konusni yo‘nishga muvofiq bo‘luvchi bir qancha
kinematik boғlanishlarni ko‘rib chiqamiz.
Torets yuza (shakl-92) doimiy burchak tezlik va surish qiymatlarida d
ich
ichki
diametrdan d
tash
tashqi diametrgacha, yaoni o‘suvchi kesish tezligida yo‘nib
tekislanayotgan bo‘lsin.
92-шакл
