Toshkent axborot texnologiyalari universiteti u. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev operatsion tizimlar

IPv4 manzillari sinflari. Tarmoq manzili (IP-manzil) ikki qismdan iborat bo‘lishi kerak: tarmoq raqami va ushbu tarmoqdagi tugun raqami. IP-manzillarning butun manzil makoni 5 ta sinfga ajratilgan (A, B, C, D va E sinflar), ularning har biri uchun tarmoqdagi raqam chegaralari va tugun raqami belgilangan.
A sinfdagi IP manzillar juda katta tarmoqlarda, B sinfidagi IP manzillar o‘rta kattalikdagi tarmoqlarda, C sinfidagi IP manzillar eng ko‘p qo‘llaniladigan manzillardan bo‘lib, kichik tarmoqlar (mahalliy yoki lokal tarmoq deb nomlanadi) uchun ajratilgan. Tarmoqda asosan uchta sinf IP manzillaridan foydalaniladi.
6.1- jadval

Sinf	Bo‘linish	Diapazon	Tarmoq manzili	Kompyuter manzili
A	0111 1111	1.0.0.0 126.255.255.255	dastlabki8bit	ohirgi 24 bit
B	1011 1111	128.0.0.0 191.255.255.255	dastlabki 16bit	ohirgi16bit
C	1101 1111	192.0.0.0 223.255.255.255	dastlabki 24bit	ohirgi8bit
D	1110 1111	224.0.0.0 239.255.255.255	Ma’lumotlarni ko‘p manzilli jo‘natish manzillari
E	1111 1111	240.0.0.0 255.255.255.255	Zaxiralangan manzillar

HozirdakundaIPv4 manzillaritugaganligisababliIPv6 protokolinitarmoqdaqo‘llashustidaglobalmiqyosdaishboshlangan. Internettarmog‘ishudarajadarivojlanmoqdaki, utaqdimetayotganxizmatturlarihamko‘payibbormoqda.
Internetbuyumlari, ya’nimasofadanboshqaruvtizimlari, «aqlliuy» kabizamonaviyimkoniyatlarnita’minlashuchunIPv6 niqo‘llashdanboshqailojqolmadi.
IPv6 protokoli. IPv6 protokoliyangiavlodprotokolihisoblanib, IPv4 protokolidanfarqliravishdakengimkoniyatlargaega. IPprotokolining 6-versiyasida (IPv6) tarmoqmanzili 128 bituzunlikkaega. Mavjudbo‘lganmanzillarsoni 2¹²⁸ darajasinitashkiletadi. IPv6 dahamtarmoqmanzillarinuqtalaryordamidaharbiri 16 baytgatengbo‘lgan 8 taguruhga (oktetga) ajratiladi, shuningdek, IP-
manzildagiharbirbaytIPv4 danfarqliravishda
(mavjudmanzillarsoniko‘pligihisobigavaoldingiyozishformatiqulaybo‘ lmaganligisababli) o‘noltiliksanoqtizimidagisonlarbilanyoziladi.
Masalan,
8000:0000:0000:0000:0127:AB68:CD45:EF15
IPv6 protokolini yaratishdan asosiy maqsad quyidagilardan iborat:

• 
  Tarmoqdagi milliardlab qurilmalarni manzillash;
  
• 
  Marshrutizatorlarni ishlashini tezlashtirish uchun protokolni soddalashtirish;
  
• 
  Xavfsizlikni ta’minlash;
  
• 
  Sifatli xizmat ko‘rsatish.
  

IPv6 protokolida manzillarning uchta turi mavjud:

• 
  Unicast – tarmoqdagi xost manzili (ma’lumotni faqat bitta xost qabul qiladi).
  
• 
  Anycast – guruhli manzil (ma’lumotni guruhdagi faqat bitta xost qabul qiladi).
  
• 
  Multicast – guruhli manzil (ma’lumotni guruhdagi barcha xost qabul qiladi).
  

IPv6 protokolida nol bitlik manzillar yozuvini qulayroq qilish uchun, ortiqcha nollarni olib tashlash uchun maxsus sintaksis nazarda tutilgan. « :: » yozuvidan foydalanish 16 ta nollik bitlardan iborat guruhlar borligiga ishora qiladi. « :: » kombinatsiyasi faqatgina manzil yozilishida paydo bo‘lishi mumkin. « :: » ketma-ketligi, shuningdek, yozuvdan manzildagi boshlang‘ich va yakunlovchi nollarni olib tashlash uchun foydalanilishi mumkin.
Masalan: 8000:0000:0000:0000:0127:AB68:CD45:EF15
8000::0127:AB68:CD45:EF15

6.5. Operatsion tizim tarmoq funksiyalari va turlari