Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti "iqtisodiyot" fakulteti "makroiqtisodiy tahlil va prognozlash"

Deflyatsion siyosat. Bu siyosat, ichki talabni kamaytirishga yo’naltirilgan
xolda, o’z ichiga byudjet mablag’larini axoliga kamroq ishlatish, baxolarni va ish
xaqlarini muzlatish kabilarni qamrab oladi. Uning eng asosiy instrumentlaridan biri
bo’lib, moliyaviy va pul-kredit choralari hisoblanadi: byudjet taqchilligini
kamaytirish, Markaziy bankning hisob stavkalarini o
’
zgartirishi (diskont siyosati)
kredit cheklovlari, pul muassasining o’sib borishiga chegara qo’yish.
Iqtisodiypasayish, ishsizlikning yuqori ko’rsatkichi va to
’
la foydalanilmayotgan
ishlab chiqarish quvvatlari sharoitida deflyatsiya siyosatini qo’llash, ishlab chiqarish
va bandlikning yanada pasayishiga olib keladi. Bu esa, aholining turmush darajasiga
sezilarli salbiy ta’sir ko’rsatib, vaziyatni yumshatish bo
’
yicha tezkor chora-tadbirlar
qo
’
llanilmasa, ijtimoiy nizolar kelib chiqadi. 
24

---

Devalvatsiya -milliy valyuta kursining pasaytirilishi. Bu tadbir milliy eksportni
rag’batlantirish va importni jilovlash bilan bo’gliq maqsadlarda amalga oshiriladi.
Ammo, to’lov balansini tartibga solishda devalvatsiyaning roli, uni o’tkazish tartiblari
va ularga hamkorlik qiluvchi mamlakatning umumiqtisodiy va moliyaviy siyosatiga
bog’liq bo’ladi. 
Valyuta cheklovlari -ushbu tadbir eksport qiluvchilaring xorijiy valyutalardagi
tushumlaridan foydalanishni cheklash, xorijiyvalyutani import qiluvchilarga sotishni
litsenziyalash orqali amalga oshiriladi. Shuningdek, u valyuta operatsiyalarni maxsus
ruxsatnomaga ega bo’lgan banklarda amalga oshirilishi hamda to
’
lov balansidagi
taqchillikni kamaytirish maqsadida, kapital eksportini chegaralash va uning oqib
kelishini rag’batlantirish, tovarlar importini chegaralashga qaratilgan tadbirlar
yig’indisidir.