Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Asos bo‘luvchi hujjat

1.Asosiy vositalarning sotilishi
1	Asosiy vositani sotish qiymatiga (QQSsiz)	500000	4010	9210	Shartnoma, schyot-faktura
2	QQS summasiga (agar korxona QQS to‘lovchi va soliq solish ob’ekti mavjud bo‘lsa)	100000	4010	6410	Shartnoma, schyot-faktura
3	Asosiy vositaning boshlang‘ich qiymatiga	600000	9210	0111­ 0190	Shartnoma, schyot-faktura
4	Jamlangan eskirishni hisobdan chiqarish	500000	0211­ 0290	9210	Shartnoma, schyot-faktura
5	Qayta baholash bo‘yicha rezervni hisobdan chiqarilishiga	50000	8510	9210	Hisob-kitob
6	Sotishdan olingan foyda	550000	9210	9310	Hisob-kitob
7	Sotishdan ko‘rilgan zarar		9430	9210	Hisob-kitob
2.Asosiy vositalarning tugatilishi
1	Asosiy vositaning boshlang‘ich qiymatiga	6000000	9210	0111­ 0190	Tugatish dalolatnomasi
2	Jamlangan eskirishni hisobdan chiqarish	5000000	0211­ 0290	9210	Tugatish dalolatnomasi
3	Qayta baholash bo‘yicha rezervni hisobdan chiqarilishiga	250000	8510	9210	Hisob-kitob
4	Tugatish harajatlari	100000	9210	6710, 6520, 6990	Tugatish dalolatnomasi, qaydnomalar
5	Tugatishdan olingan materiallar	200000	1090	9210	Tugatish dalolatnomasi, kirim dalolatnomasi
6	Tugatishdan olingan foyda	-	9210	9310	Tugatish dalolatnomasi
7	Tugatishdan ko‘rilgan zarar	650000	9430	9210	Tugatish dalolatnomasi
3.Asosiy vositalarning bepul berilishi
1	Asosiy vositani bepul berish qiymatiga	50000	4010	9210	Shartnoma, schyot-faktura
2	Asosiy vositaning boshlang‘ich qiymatiga	600000	9210	0111­ 0190	Shartnoma, schyot-faktura
3	Jamlangan eskirishni hisobdan chiqarish	500000	0211­ 0290	9210	Shartnoma, schyot-faktura
4	Qayta baholash bo‘yicha rezervni hisobdan chiqarilishiga	50000	8510	9210	Hisob-kitob
5	Bepul berishdan ko‘rilgan zarar summasina	50000	9430	4010	Shartnoma, schyot-faktura

4.Asosiy vositalarning ta’sis badali sifatida kiritilishi
1	Asosiy vositani ta’sis badali sifatida berilgan qiymatiga	700000	0610­ 0690	9210	Shartnoma, schyot-faktura
2	Asosiy vositaning boshlan-g‘ich qiymatiga	600000	9210	0111­ 0190	Shartnoma, schyot-faktura
3	Jamlangan eskirishni hisobdan chiqarish	500000	0211­ 0290	9210	Shartnoma, schyot-faktura
4	Qayta baholash bo‘yicha rezervni hisobdan chiqarilishiga	50000	8510	9210	Hisob-kitob
6	Olingan foyda	650000	9210	9310	Hisob-kitob, schyot-faktura

Asosiy vositalami sotishdan ko‘rilgan zararlar, agar bu asosiy vositalar 3 yildan kam ishlatilgan bo‘lsa, Soliq kodeksiga muvofiq (22-modda) foyda solig‘i bo‘yicha soliq bazasiga qayta qo‘shiladi.

Asosiy vositalarni tugatish ularning to‘liq amortizatsiya qilinganligi yoki qilinmaganligidan qat’iy nazar ekspluatatsiya qilish holati yo‘qotilgan hollarda amalga oshiriladi. Buning uchun qurilish tashkiloti rahbari buyrug‘i bilan likvidatsiya komissiyasi tuziladi. Likvidatsiya komissiyasi tarkibiga korxona xodimlaridan tashqari qiziquvchi organlar (hokimiyat va boshqalar) vakillari ham kiritilishi mumkin. Komissiya likvidatsiya natijalarini maxsus likvidatsiya dalolatnomasi (OS-4 shakl) bilan rasmiylashtiradi. Ushbu dalolatnoma likvidatsiya natijalarini buxgalteriya hisobi schyotlarida yuqorida keltirilgan tartibda aks ettirishga asos bo‘ladi.

2. 
   Qurilish mashinalari va uskunalari ish faoliyatining
   

hisobi
Qurilish tashkilotlarida maxsus mashina va uskunalar ish faoliyatini alohida hisobga olib borishning ob’ektiv va sub’ektiv sabablari mavjud. Ularning asosiylariga quyidagilarni kiritish mumkin:
birinchidan, maxsus qurilish mashina va uskunalarining qimmat turishi ulardan unumli va samarali foydalanish talabini qo‘yadi;
ikkinchidan, qurilish mashina va uskunalaridan qurilish ishlarini bajarishda faqat tegishli bosqichlarda va maqsadlarda ishlatilishi ular ish faoliyatini har bir qurilish ob’ekti bo‘yicha hisobini olib borishni taqozo etadi;
uchinchidan, ularning qurilish maydonchalariga yetkazib kelinishi, o‘rnatilishi va ishlatilishi ma’lum texnika va mehnat xavfsizliklari shartlariga qat’iy amal qilishni, maxsus tayyorgarlikni, kasbiy mahoratni, shuningdek bu maqsadlar uchun qo‘shimcha sarf-harajatlarni talab qiladi.
Ta’kidlash joizki, respublikamizda qurilish mashinalari va uskunalari ish faoliyatini hisobga olish uchun maxsus me’yoriy hujjatlar qabul qilingan emas. Qurilish tashkilotlarida bugungi kunda qurilish mashinalari va uskunalari ish faoliyatining hisobiga doir dastlabki hujjatlar, ularni tuzish, ishlovdan o‘tkazish sobiq SSSR davrida tasdiqlangan me’yoriy hujjatlarga asoslanilgan holda amalga oshirilmoqda.
Qurilish mashina va uskunalari ish faoliyatini aks ettiruvchi boshlang‘ich hujjatlar bo‘lib quyidagilar hisoblanadi:

• 
  ko‘tarish krani ishi haqida bildirgi (ESM -1 shakl);
  
• 
  qurilish mashinasi yo‘l varaqasi (ESM-2 shakl);
  
• 
  qurilish mashinasi ishi to‘g‘risida bildirgi (ESM-3 shakl);
  
• 
  qurilish mashinasi ishi to‘g‘risida bildirgi-naryad (ESM-4 shakl);
  
• 
  qurilish mashinasi (uskunasi) ishi hisobi kartasi (ESM-5 shakl);
  
• 
  qurilish mashinalari (uskunasi) ishi hisobi jurnali (ESM-6 shakl);
  
• 
  bajarilgan ishlar (xizmatlar) to‘g‘risida ma’lumotnoma (ESM-7 shakl).