Тошкент Давлат стоматология институти

Оғиз бўшлиғининг текшириш усуллари

• Кўрик
• Сиалометрия
• Сиалография
• Сўлак анализи
• Гнатодинамометрия
• Мастикоциография
• Реография
• Микробиологик тестлар
• Биопсия
• Сцинциграфия
• Доплер ангиографияси

Сўлакнинг секреция механизми

• Секретор ҳужайраларининг МП – 10-35 мв., протокларида – 80 мв.
• Электр активлиги гиперполяризация жараёни билан боғлиқ.
• ҚГП – қўзғатувчи гиперполяризация потенциали
• ҚГП қондан цитоплазмага йод ва хлор ионларини ўтиши билан боғлиқ.

Сўлак ажралишини бошқарилиши

• шартли ва шартсиз рефлектор йўли билан амалга ошади.
• Тактил, харорат ва таъм сезувчи рецепторлардан афферент импульслар уч бошли, юз ва тил-ҳалқум, адашган асаб толалари орқали сўлак ажралиш марказига боради.
• Овқат истеъмол қилиш натижасида афферент импульслар оқими узунчоқ миядан сенсор информацияни таламус ва гипоталамусга етказади. Мия пўстлоғида сезувчи нейронлардан импульслар эфферент нейронларга ўтади (ролланд эгатида пўстлоқ маркази жойлашган).

Эфферент импульсация пўстлоқдан гипоталамусга келади ва симпатик, парасимпатик ядроларни активациялайди. Гипоталамуснинг парасимпатик ядролари узунчоқ миянинг юқори ва пастки сўлак ажралиш ядроларига активловчи таъсир қилади. Гипоталамуснинг симпатик ядролари орқа миянинг II-V кўкрак сегментида жойлашган преганглионар симпатик нейронларга активловчи таъсир қилади.

• Эфферент импульсация пўстлоқдан гипоталамусга келади ва симпатик, парасимпатик ядроларни активациялайди. Гипоталамуснинг парасимпатик ядролари узунчоқ миянинг юқори ва пастки сўлак ажралиш ядроларига активловчи таъсир қилади. Гипоталамуснинг симпатик ядролари орқа миянинг II-V кўкрак сегментида жойлашган преганглионар симпатик нейронларга активловчи таъсир қилади.

Гуморал факторларни таъсири муҳим эмас.

• Гуморал факторларни таъсири муҳим эмас.
• Гипофиз, буйрак усти, меъда ости, қалқонсимон безларнинг гормонлари ва метаболизм махсулотлари таъсирида сўлак ажралиши ўзгариши мумкин.
• Парасимпатик нервлар таъсирланганда кўп миқдорда сўлак ажралади, тузлар концентрацияси юқори, органик моддалар кам.
• Симпатик нервлар таъсирланганда – сўлак миқдори кам ажралади, қуюқ, таркибида ферментлар ва муцин миқдори кўп, тузлар миқдори кам.