Toshkent davlat texnika universiteti
Insonning EHM bilan operativ aloqasi qurilmalari
Download 1.75 Mb. Pdf ko'rish
|
loyihalash jarayonlarini avtomatlashtirish asoslari
8.3. Insonning EHM bilan operativ aloqasi qurilmalari
Muhandisning ALTda ishlashi vaqtining ko„p qismi EHM bilan muloqot rejimida o„tadi, ya‟ni ALT informatsiyani ishlashni inson va texnikaviy vositalar birgalikda bajaradigan «inson-mashina» kompleks tizimlariga kiradi. Shu tufayli ALT TVKini yaratishda bunday tizimlarga insonning psixofiziologik xususiyatlari pozitsiyasidan qo„yiladigan talablarni hisobga olish lozim. Insonning mashina bilan muloqot jarayonida informatsiyani uzatishning ikki yo„nalishini ajratish mumkin: 2) insondan mashinaga (boshqaruvchi ta‟sir). Inson informatsiyani har xil yo„llar bilan qabul qilishi mumkin, bunda informatsiyaning eng ko„p hajmi ko„rish (~80%) va eshitish (~10%) kanallari orqali keladi. Inson texnikaviy vositalarni muskul harakatlari va tovush orqali boshqaradi. Bunda boshqaruvchi ta‟sirlarning ko„pida qo„l harakati yoylar bilan cheklanishi zarur; bu harakat bo„shashgan (kuchanmagan) yarim bukilgan qo„llar bilan uning yelka bo„g„inidagi harakatida bajarilishi lozim. Shunday qilib muhandisning EHM bilan operativ muloqoti uchun ALTda informatsiyani vizual va tovushli aks ettiradigan vositalardan va boshqarishning qo„lli yoki nutqli organlaridan foydalanish maqsadga muvofiqlidir. Lekin informatsiyani nutqli kiritish-chiqarishning zamonaviy qurilmalari hali ko„p kamchiliklarga ega, shuning uchun ALT TVKida kam qo„llaniladi. 65
Informatsiyani nutqli kiritish-chiqarish qurilmalarining rivojlanishi kelajakda muhandisning EHM bilan operativ muloqoti uchun ulardan keng foydalanish imkonini beradi. Hozirgi paytda ALTda informatsiyani vizual aks ettirish qurilmalari (displeylar) va texnikaviy vositalarni qo„lda boshqarish qurilmalari (klaviaturalar, planshetlar, nurli per, ko„rsatkichlar, shturvallar va sh.k.) keng tarqalgan.
Download 1.75 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling