Toshkent farm atse vtikainstituti
EVGENOL RAYHONI - OCIMUM GATTISIMUM L
Download 7.28 Mb. Pdf ko'rish
|
dastarbosh
- Bu sahifa navigatsiya:
- Geografik tarqarilishi.
- Mahsulot tayyorlash.
- Kimyoviy tarkibi.
EVGENOL RAYHONI - OCIMUM GATTISIMUM L.
Evgenol rayhoni - Ocimum gattisimum L., labgullilar - L a b ia te oilasiga kiradi. E vgenol rayhoni b o ‘yi 70-100, b a ’zan 150 sm ga etadigan sershox yarim buta. Poyasi kam tukli, to ‘rt qirrali, asos qism idan boshlab k o ‘p shoxlangan. B argi oddiy, ch o ‘ziq tuxum sim on, tishsim on qirrali b o ‘lib, poyada bandi bilan qarm a-qarshi joylashgan. G ullar sarg ‘ish, labgullilar oilasiga xos tuzilgan. A vgust oyida gullaydi. Geografik tarqarilishi. Evgenol rayhonining vatani Janubiy A frika, M adagaskar va unga yaqin orollar. R ossiya shariotida bir yillik o ‘sim lik sifatida o ‘stiriladi. Evgenol rayhonining boshqa rayhonlar bilan chatishtirib etkazilgan «Y ubiley» navi Qrim, K rasnodar o ‘lkasida ham da G ruziya, A rm aniston, M oldaviya, Q irgiziston respublikalarida o ‘stiriladi. Mahsulot tayyorlash. О ‘ sim lik gullaganida y eru stk i qism idan 10-15 sm qirqib olinadi (yo ‘g ‘on poyalar aralashm asligi kerak) va qurib qolm asdan (m ahsulot qurib qolsa yoki quritilsa, tarkibidagi efir m oyi m iqdori va m oydagi evgenol kam ayib ketadi) efir m oyi olish uchun tezda zavodlarga yuboriladi. Efir m oyi bosim ostida qizdirilgan suv b u g ‘i yordam ida haydab olinadi. Kimyoviy tarkibi. H o ‘l evgenol rayhonining yer ustki qism i tarkibida 0,3-0,8% efir m oyi b o ‘ladi. Efir m oyi tarkibida esa 50- 80% evgenol, m etilxavikol, kam fora va otsim en bor. Efir m oyidan evgenol olinadi, Rayhon o^simligini o‘stirish texnologiyasi. R ayhon C>‘zbekistonning barcha viloyatlarida ekib o ‘stiriladi. Undan yuqori xom -ashyo yetishtirish uchun barcha agrotexnik chora- tadbirlari orasida y em i sifatli qilib ishlash asosiy aham iyatga ega. C hunki yer to ‘g ‘ri ishlanganda, rayhon ekiladigan tuproqlarning fizik, kim yoviy va biologik xossalari yaxshilanadi. U ning ildiz tizim ini rivojlanishiga qulay sharoit yaratiladi. R ayhon ekiladigan 57 yerlar unum dor fizik xossalari m o “ tadil, sho ‘rlanm agan va nanii etarli b o ‘lishi kerak. R ayhon ekiladigan yerlar asosan begona o ‘t!ardan toza b o ‘lishi shart. Y erlam i kuzda haydashdan oldin gektar hisobiga 15-20 tonna chirigan m ahalliy o ‘g ‘it va fosfor о ‘g ‘itining yillik norm asini 70% ni, y a ’ni 40-50 kg dan kirgizib, 25-27 sm chuqurlikda haydab q o ‘yiladi. R ayhon u ru g ‘ini p am iklarda sepib, 40-45 kundan keyin erta bahorda haydalgan yerlar tekislanib, borona va m ola bostirib tuproq harorati (10-12 sm qatlam da) 15-17°S b o ‘lganda uning k o ‘chatlari 70 x 70 sm qilib m exanizm lar yordam ida yoki q o ‘lda ekiladi va har bir uyaga 2 tadan o ‘sim lik qoldiriladi va tez-tez sug ‘orilib turiladi. R ayhon o 'sim ligini begona o ‘tlar qoplab ketm asligi uchun uni tozalab turish m aqsadga m uvofiq b o ia d i. V egetatsiya davom ida 12-13 m arta su g ‘oriladi va 4-5 m arta kultivatsiya qilinadi. K ultivatorlar yordam ida yum sliatiladi. Rayhon m ineral va organik o ‘g ‘itlarga ju d a talabchan ekin hisoblanadi. Lining yaxshi o ‘sishi, rivojlanishi v a k o ‘proq k o ‘k m assa yetishtirishda o ‘g ‘itlash tizim ini to ‘g ‘ri belgilash lozim b o ‘ladi. R ayhonni shonalash va gullash fazalarida azotli, fosforli va kaliyli o ‘g ‘itlar bilan oziqlantiriladi va gektar hisobiga 90 kg azot, 80 kg fosfor va 50 kg kaliy o ‘g ‘iti beriladi. H ar bir oziqlantirish su g ‘orishdan oldin am alga oshiriladi. A grotexnik tadbirlam i yuqori saviyada o ‘tkazilsa, bizning tuproq-iqlim sharoitim izda gektaridan o ‘rtacha 4-5 tonna k o ‘k xom ashyo va 800-1000 kg urug‘ y ig ‘ib olish mum kin. Download 7.28 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling