Toshkent irrigatsiya va qishloq xo'jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti 1 Loyihalar «O’zbek adabiyoti tarixi»

Boborahim MaShrab
Boborahim MaShrab 1640-yilda Namanganda kosib oilasida dunYoga kelgan. YoShligida Sharqning Ahmad
Yassaviy, Hofiz Sheroziy, Lutfiy, Navoiy, Rumiy, Nasimiy kabi namoyandalari  ijodini yaqindan o`rgangan.
MaShrabning Shoir sifatida ShakllaniShida  uShbu ijodkorlarning ta`siri katta bo`lgan. Namangandagi
birinchi ustozi Mullo Bozor Oxund ma`lum mudoga  ulaShgan MaShrabni QaShqardagi  maShhur eShon
Ofoqxo`ja  huzuriga  yuboradi.  O`z  She`riy  is`tedodi  va  Yoqimli  She`rlari  bilan  Ofoqxo`jada    yaxShi
taassurot  uyg`otadi. Ayrim rivoyatlarga qaraganda, Shoirga MaShrab taxallusini  ham Ofoqxo`ja bergan.
MaShrab 18 yillik safardan Namanganga qaytib kelgandan keyin  1 yil  Movarounnahr Shahar-qiShloqlari
bo`ylab saYohat qiladi. 1691-yilda Pirmat Setoriy bilan 20 yillik uzoq safarda  bo`ladi. 1711-yili Balx hokimi 
Mahmud Qatag`on MaShrabni dag`al muomalada ayblab, dorga osib  o`ldiriShga hukm qiladi. Shoir jasadi
Afg`onistonning  Mozori  Sharif  Shahridan  400  km  chamasi  naridagi    Xonobod  nohiyasining  IShlamiSh
qiShlog`ida dafn qilingan.
MaShrab ijodiga  ilmiy nuqtai nazardan YondaShiSh ilk bor XIX asr boShlarida Evropa  olimlari tomonidan
boShlab  berilgan.  Keyinroq  esa  1900-yil  Parijda  SharqShunoslarning  birinchi  xalqaro  kongressi  bo`lib
o`tadi. Unda  I.Goldsner “Forslarda islom” nomli muqaddas qadamjolar haqidagi dokladi bilan qatnaShgan.
Bu dokladga javoban nemis olimi Martin Xortman qo`lida mavjud “Devoni MaShrab” va “Shoh MaShrab”
qissalaridan foydalanib “Dono darveSh va avliYo dahriy” (1902), “Qadamjo” (1903) maqolalarini Yozgan.
Evropa olimlari e`tiborini ko`proq MaShrab nomi bilan bog`liq sarguzaShtlarga boy xalq kitoblari o`ziga
tortadi. 1900-yilda bo`lib o`tgan kongressda fransuz olimlari Dmitrey  de Renn va Bernar Grenerlar 
“Buyuk  OsiYoga  safar”  ma`ruzasida  MaShrabni  “sabr-toqatli,  goho  aqlli,  goho  telba,  haYotini  zoe
o`tkazadigan  va Shu bilan birga, jiddiy”- deya  ta`riflaShgan. Biroq ular MaShrab yaShagan ijtimoiy muhit,
uning tarjimai holi va maslagini deyarli e`tiborga olmaganlar, Shunday bo`lsada, Evropa olimlarining
MaShrab  haYoti  va  ijodiga  qiziqiShi    keyinchalik  ham  so`ngani  Yo`q.  1992-yilda  MaShrab  yubileyi
munosabati bilan Fransiyada “Qissai MaShrab” naShr qilingan edi. AdabiYotShunos Xalilbekov 1993-yilda
MaShrab She`rlari Parijda naShr qilingani haqida ma`lumot beradi. 
Rus  SharqShunoslarining  tadqiqotlarida  MaShrab  nomi    bilan  bog`liq  qaydlar    XIX  asrning  ikkinchi  

---