Toshkent irrigatsiya va qishloq xo'jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti 1 Loyihalar «O’zbek adabiyoti tarixi»

TOSHKENT IRRIGATSIYA VA QISHLOQ XO'JALIGINI MEXANIZATSIYALASH MUHANDISLARI INSTITUTI
24
ulamolarining yetakchisiga aylandi. Tabiatda ilmu fazl yanada yuqoriroq darajaga ko’tariliShini istadi ”.
Uning otasi Nizomiddin Ahmad yirik ruhoniy- Shayxulislom edi. Jomiyning go’dakilk chog’ida oilasi Hirotga
ko’chib boradi va o’Sha yerda yaShab qoladi.
         Abdurahmon Jomiy o’qiShga juda erta kiriShadi. U tez orada xat-savodini chiqarib oladi va turli xil
ilmlarni  qunt  bilan  o’rgana  boShlaydi.  Maktabni  tugatgach  Hirotning  DilkaSh    madrasasida  buyuk
adabiYotShunos olim  Mavlono Jo’nayd qo’lida saboq ola boShlaydi. Jomiy,  xususan O’rta OsiYoning
maShhur  filologi  Sa’daddin  Mas’ud  Taftazoniyning  (1322-1389)  “Muxtasar  al-maoni  “  va  “Mutavval”
kitoblarini katta iShtiYoq bilan o’qidi. Keyinchalik Jomiy Taftazoniyning  Shogirdi  Shahobiddin Muhammad
Jojarmiy  va maShhur mudarris Alouddin Ali Samarqandiydan  ta’lim oladi.
U Hirot tahsili bilan  qanoatlanib qolmay , bilimini oShiriSh maqsadida Samarqandga keladi, Ulug’bek
madrasasida o’qiydi, Qozizoda Rumiy va boShqa maShhur olimlarning maShg’ulotlariga qatnaydi. U butun
kuch- quvvatini ilmga , badiiy ijodga bag’iShlaydi, filologiya , falsafa , matematika , astronomiya va boShqa
fanlar bilan Shug’ullandi, ilmiy va adabiy musohabalarda qatnaShib muvaffaqiyat  va obro’ qozonadi.
         DunYoviy ilmlar va abadiiy ijodiYot bilan birga , Jomiy din va  tasavvuf bilan ham Shug’ullandi.
Bahovuddin  NaqShbandiyning    izdoShlaridan  bo’lgan  Shayx  Sa’daddin  KoShg’ariyga  (1456-yilda  vafot
etgan) murid tuShib , tasavvuf bo’yicha  ta’lim oladi. Biroq Jomiy tasavvufning ko’proq nazariy masalalari
bilan  ,  ayniqsa  Shayx  Muhyiddin  ibn  al-Arabiy  (1165-1240)  kabi  tasavvuf  faylasuflarining  asarlari  bilan
Shug’ullanadi,o’zi  ham  bu  borada  bir  qator  asarlar  yaratadi.
         Uning Shogirdlaridan bo’lgan Abdulg’afur Loriy “Ustoz Jomiy o’z vaqtlarini ko’proq foydali iShlarga 
sarf qilar edilar va qolgan vaqtlarini  kiShilar tarbiyasi  hamda xalq xizmatiga bag’iShlar edilar…” deydi.
Kitob Jomiyning yaqin do’sti , ajralmas hamrohi, mutolaa va ijodiYot esa uning doimiy maShg’uloti edi.
Shuning uchun ham u bunday degan edi:
 
                           XuShtar zi kitob dar jahon Yore nest,
                           Dar g’amkadai zamona g’amxore nest.
                           Har lahza az o’ ba go’Shan tanhoyi
                           Sad rohatu lek hargiz ozore nest.
 
                          (Jahonda kitobdan yaxShi Yor bo’lmas,
                           Davr g’amxonasida g’amgusor bo’lmas.
                           Yolg’izlik kunjida undan har qachon
                           Yuz rohat yetar , lek bir ozor bo’lmas.)
 
         Jomiy bir qator badiiy , ilmiy va diniy- tasavvufiy asarlar yaratdi,  Hirot va boShqa Shaharlarning
ko’pgina ilm va san’at-adabiYot  ahllariga ustoz hamda ilmiy va adabiy tortiShuvlarning hakami  bo’ladi.
Uning obro’-e’tibori kundan- kunga oShib bordi.  
        
Jomiy juda sеrmaxsul olim va Yozuvchidir. U 50 yil chamasi davom etgan ijodiy faoliyatida ko’p badiiy ,
falsafiy, ilmiy va diniy - tasavvufiy asarlar yaratdi. Bu asarlarning turli davrlarga mansub bo’lgan qo’lYozma
nusxalari  va  naShrlari  ko’pdir.  Uning  Shaxsiy  qo’lYozmasi  ham  saqlanib  qolgan.  Masalan,  O’zFA
SharqShunoslik  institutida  Jomiyning  o’z  qo’li  bilan  Yozilgan  «Sabhat  ul-  abror»  («YaxShi  kiShilarning

---