Toshkent irrigatsiya va qishloq xo'jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti 1 Loyihalar «O’zbek adabiyoti tarixi»

TOSHKENT IRRIGATSIYA VA QISHLOQ XO'JALIGINI MEXANIZATSIYALASH MUHANDISLARI INSTITUTI
54
Ramali musammani maqsur.
Foilotun           Foilotun         Foilotun         Foilotun
Ko`zlaring hij    ron qorong`u       Shomida be        dor
Javir tig`i       din Tabibiy      dek diling af   kor edi
 
Hazaji musaddasi mahsuf
(Mafoiylun     mafoiylun     faulun
Ul oydin to     ki iShq ichra    judomen,
Tuganmas dar   du g`amga mub     talomen.
 
Rajazi musammani matviyi mahbui
 
Muftailun          mafoilun     muftailun        mafoilun
Garchi ul oy      vafosi Yo`q,       bo`lmasa bo`l    masun netay
Yuz sitamu       jafosi Yo`q       bo`lmasa bul     masun netay
 
Ma`lumki, vazn, qofiya, ham nazmda juda zarur va muhim omildir. Ular mazmunga kuchli ta`sir etib uni
YoritiShga xizmat qiladi. Bu jihatdan qaraganimizda tabibiy She`rlaridagi qofiya bilan radif ham puxta va
mohirona iShlagan, u misralarga uzviy raviShda bog`lanib ketadi. 
        IShqingda men devona,ey zebo sanam,zebo sanam,
Olam aro afsona, ey zebo sanam,zebo sanam,
IShqingda bo`lg`ach oShno huShi xiraddin bo`lmuSham,
Subhu maso begona, ey zebo sanam, zebo sanam.
 
Bu g`azalda «devona», «afsona», «begona» so`zlari qofiya, «zebo sanam» so`z birikmasi esa radifdir. Bu
yerda ifoda vositasi sifatida har bir qofiyadagi ma`noni kuchaytiruvchi tovuShlar juda ustalik bilan berilgan.
Tabibiy lirikasida ko`plab adabiy-lafziy san`atlar qo`llanilganini ko`ramiz. Jumladan u takror san`atini
ma`no kuchaytiriShga ham xizmat qildirgan:
Kimki olim birla suhbat tutsa ul
Porsdur, porsodur, porso.
Johilu nodong`a Yor o`lg`on kiShi,
Norasodur, norosodur, noroso.
Yoki:
Ey Tabibiy ko`r o`zing fazl  ahlidin
Kamtarinu, kamtarinu, kamtarin.

---