Toshkent irrigatsiya va qishloq xo'jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti 1 Loyihalar «O’zbek adabiyoti tarixi»

TOSHKENT IRRIGATSIYA VA QISHLOQ XO'JALIGINI MEXANIZATSIYALASH MUHANDISLARI INSTITUTI
61
boadab bo‘l, behiyal,— deya ta’lim berdi. Zero, amalsiz ilm insonni ziYonu zahmatlarga olib boriShi tayin.
Kamiyning  ma’rifiy  qaraShlari  bo‘yicha  ilm  o‘rganiSh  erkaklar  singari  aYollarga  ham  Shart.  Hatto  bu
Ollohning  farzi  ekanligini  Shoir  alohida  ta’kidlaydi.  Bu  haqdagi  maShhur  hadisga  iShora  qiladi:
Mardu zang‘a ilm farz o‘lg‘onlig‘i,
Barchaga maShhur bu Shirin masal.
10-yillarga kelib Kamiy ma’rifatparvarligi yangi bosqichga ko‘tarildi. Endi uning da’vati ilm toliblariga emas,
millatga qaratildi. Uni milliy uyg‘oniShga, taraqqiYotga chorladi, kamchiliklaridan, nuqsonlaridan so‘z ochdi:
Qilmag‘ay ilm sari kimsa nazar,
Xalq behuda kasba mayl aylar.
Qolmadi hech qadri ilmu hunar,
Ko‘rdi beilm qavm necha zarar.
Dilki, millat g‘amidin qon o‘ldi,
Doimo sudimiz ziYon o‘ldi.
Nainki birgina foydaning ziYonga aylaniShi, balki millatning Yo‘ldan ozganligi, balolar girdobida bir xas
singari qolib ketganligi, hatto birovlarga qaram bo‘lib, butun mol-mulki qo‘ldan ketganligi ham, Shoir
nazdida, ilmsizlik oqibati edi:
Ilmsizlik chiqordi tuz Yo‘ldin,
Oldi qoplab balo o‘ngu so‘ldin,
Bizda na qoldi sarvatu puldin,
Ketdi mol ila mulkimiz qo‘ldin
G’arbiylar, ya’ni O’vrupolarg‘a.
Davr Shiddatkor hodisalarga boy edi. Fevral voqealari yuz berdi. Chor hukumati ag‘darildi. Millat boShidan
«jahannamiy  zulumot»  chekindi,  «subhi  najot»  tobora  yaqinroq  ko‘rina  boShladi.  Mana  Shunday  bir
vaziyatda ham Kamiy ma’rifatga sodiq qoldi.
Millat uchun, Vatan uchun najotni ilmda ko‘rdi, maorifda deb bildi:
Najot istasang ilmu maorifa YopiSh,
HamiSha ilmni tahsil ayla-Yozu qiSh -
Senga ulumu maorif kerak, na zar, na kumuSh,
Bu so‘zni tingla, pandi tamomi mazhabi kiSh.
Chekildi ufqi Vatandin jahannamiy zulumot,
UYon Vatan, uYon, ortiq ko‘rindi subhi najot.
Kamiy haYotining so‘nggi yillariga qadar ma’rifatga chorlovchi She’rlar Yozdi, maktab-maorif iShlariga faol
qatnaShdi. Hatto kutubxonalar taShkil qiliSh va maktablar ochiShda zo‘r faoliyat ko‘rsatganligi haqida
ma’lumotlar bor.
Ijtimoiy She’riyati
Kamiy She’rlarida charxning «raviShi kaj» ligidan to zolim podShohning zulmigacha, ochlik yillarining
«suubatu  alami»dan  Fevralning  su-rurigacha,  Oktyabrning  «ranju  zulmi»dan  boShlab  Turkiston

---