Toshkent moliy

Asosiy fondlarning o`rtacha yillik qiymati guruhlari, mln.so`m	Korxonalar soni (f)	Guruh intervali o`rtachasi mln.so`m (x)
Chastotalar yig`indisi (korxonalar soni bo`yicha) (f)
100.90-275.825	5		4
275.925-450.75	6	350.05	11
450.75-625.675	5	525.075	17
625.675-800.60	4	700.10	20

KUMULYATА EGRI CHIZIGʼI





Аsosiy kapitaldan foydalanish koʼrsatkichlariga kapital qaytimi, kapital sigʼimi va mehnatning kapital bilan qurollanganlik darajasi kiradi.

Kapital qaytimi (CQ ) – iqisodiyotga jalb qilingan har bir soʼmlik asosiy kapitalga toʼgʼri keladigan mahsulot (ish, xizmat) qiymatidir:



(Har bir guruhning jamilari boʼyicha)

Guruhlarning tartib raqami	Yalpi mahsulot qiymati, mln.soʼm (Q)	Аsosiy fondlarning oʼrtacha yillik qiymati boʼyicha guruhlari, mln.soʼm (AC)
I	275.22	175.60
II	471.81	357.48
III	733.57	550.50
IV	866.93	767.07

bu yerda:Q – hisobot davrida ishlab chiqarilgan yalpi mahsulotning yillik qiymati; – asosiy kapitalning oʼrtacha yillik qiymati.

Kapital sigʼimi – har bir soʼmlik mahsulot ishlab chiqarish uchun jalb qilingan oʼrtacha asosiy kapital hajmiga teng:











OʼRTАCHА MIQDORLAR

Аrifmetik oʼrtacha – oʼrtachaning amaliyotda keng qoʼllaniladigan turidir. U oʼz navbatida oddiy va tortilgan koʼrinishda boʼladi.

Oddiy arifmetik oʼrtacha – oʼrtalashtirilayotgan variant(had)lar takrorlanmaydigan paytda qoʼllaniladi va quyidagi formula bilan aniqlanadi:



bu yerda: lar oʼrganilayotgan belgining variantlari; n-variantlar soni; -oʼrtacha miqdor.

Tortilgan arifmetik oʼrtacha oddiy arifmetikdan farq qilmaydi. U faqat ishni tezlashtirish yoki osonlashtirish maqsadida qoʼllaniladi. Tortilgan arifmetik boʼyicha oʼrtacha miqdorni hisoblash uchun berilgan variantlar ni ularning chastotalariga (variantlarning qaytarilishi yoki uchrashish tezligi chastota deyiladi) koʼpaytirib, olingan natijani chastotalar yigʼindisiga boʼlish yoʼli bilan hisoblanadi.

Asosiy fondlarning o`rtacha yillik qiymati guruhlari, mln.so`m	Korxonalar soni (f)	Guruh intervali o`rtachasi mln.so`m (x)	x*f
100.90-275.825	5		875.125
275.925-450.75	6	350.05	2100.05
450.75-625.675	5	525.075	2625.375
625.675-800.60	4	700.10	2800.4
Jami	20	-	8396.40

Oʼrtacha tuzilma koʼrsatkichlari

Moda deb, oʼrganilayotgan toʼplam variantlarining eng koʼp salmoqqa ega boʼlgan koʼrsatkichiga aytiladi.



bu yerda - moda intervalining quyi chegarasi; d- moda intervalikattaligi; -moda intervali chastotasi; -moda intervalidan oldingi oraliq chastotasi; -moda itervalidan keyingi oraliq chastotasi; -intervalli qatorlar modasi.



Mediana deganda tartiblangan toʼplamni teng ikkiga boʼluvchi variantni tushunamiz. Toʼplam birliklarining teng yarmi medianadan yuqorida , yarmisi esa pastda joylashadi.

Statistikada variatsiyani baholash va dispersion tahlil asoslari

“Variatsiya” soʼzi lotincha “variatio” soʼzidan kelib chiqqan boʼlib, oʼzgarish, farq, tebranishni bildiradi. Statistikada variatsiya deganda, oʼzaro qarama-qarshi omillar taʼsirida boʼlgan, bir turli birlikdan tashkil topgan miqdoriy oʼzgarishlarga tushuniladi. Oʼrganilayotgan belgining tasodifiy va surunkali (sistematik) variatsiyalari boʼlishi mumkin.

Variatsiya koʼrsatkichlari quydagilar:

Variatsion kenglik -toʼplamdagi belgining eng kata va eng kichik variantalari orasidagi farkni ifodalaydi va quyidagicha aniqlanadi:



Oʼrtacha chiziqli chetlanish -oʼrganilayotgan belgining alohida birliklarini oʼrtacha miqdor bilan qanday farqlanishini tavsiflaydi. Urtacha chizikli chetlanish oddiy va vaznli qatorlar uchun mos ravishda quyidagicha hisoblanadi:



bu yerda: – variantalar; –oʼrtacha miqdor; – toʼplam birliklari soni;

– variantalarning chastotalari;

Variatsiyaning asosiy koʼrsatkichlaridan biri dispertsiya dir. Bu kursatkich ham oddiy va vaznli qatorlar uchun hisoblanadi.



Variatsiyaning muhim koʼrsatkichi bu oʼrtacha kvadratik chetlanish ()dir. Urtacha kvadratik chetlanish dispersiyadan olingan kvadrat ildiziga teng buladi:



Yukorida bayon kilingan koʼrsatkichlar turli oʼlchov birligida hisoblangan koʼrsatkichlarni taqqoslash imkoniyatini bermaydi. Bu masala variatsiyaning nisbiy koʼrsatkichlarini qoʼllashni taqozo etadi.

Variatsiyaning nisbiy koʼrsatkichlari:

- ostsillyatsiya koeffitsienti

;

- chiziqli variatsiya koeffitsienti

;

- variatsiya koeffitsienti

Asosiy fondlarning o`rtacha yillik qiymati guruhlari, mln.so`m	Korxonalar soni (f)	Guruh intervali o`rtachasi mln.so`m (x)	x*f
100.90-275.825	5		699.70	244.895	979.58	59973.56	239894.24
275.925-450.75	6	350.05	2448.95	69.97	489.79	4895.80	24270.60
450.75-625.675	5	525.075	3148.65	104.955	629.73	11015.55	66093.30
625.675-800.60	4	700.10	2099.10	279.88	839.64	78332.81	251892.0
Jami	20	-	8396.40	-	2938.74	-	582150.14

1. 
   R==800.60-100.90=699,70 mln. so`m.
   

Variatsiyaning nisbiy koʼrsatkichlari:

variatsiya koeffitsienti

ostsillyatsiya koeffitsienti



Chiziqli variatsiya koeffitsienti

Statistik tadqiqotlarda tanlab kuzatishning qoʼllanilishi

Tanlama kuzatish – qisman kuzatish usuli boʼlib, bunda toʼplamning hammasi emas, balki maʼlum tanlash qoidalari asosida ajratib olingan va butun toʼplamni umumiy holda xarakterlay oladigan uning bir qismidir. Manga berilgan maʼlumotlar asosida bosh toʼplamdan tasodifiy takrorlanadigan tanlash yoʼli bilan olingan deb hisoblab 0,954 ehtimoli bilan asosiy fondlarning oʼrtacha yillik qiymatining ishonchli chegaraviy qiymatlarini hisoblaymiz:

Asosiy fondlarning o`rtacha yillik qiymati guruhlari, mln.so`m	Korxonalar soni (f)	Guruh intervali o`rtachasi mln.so`m (x)	x*f