Тошкент молия инситути магистратура ва кечки талим факултети ммт-72/22 гурух талабаси илхомов муроджоннинг фалсафа фанидан такдимоти

МИРЗО БЕДИЛ ФАЛСАФАСИДА КОМИЛ ИНСОН ҒОЯСИ Озод ва обод Ватан ҳамда эркин фуқаролик жамиятини соғлом ва баркамол инсонларгина ярата олади. Шунинг учун ҳам баркамол авлод тарбияси давлатимизнинг устувор йўналишларидан биридир. Шу нуқтаи назардан қараганда, комил инсон ғоясини буюк файласуф Мирзо Бедил фалсафаси нуқтаи назари асосида тадқиқ этишда ҳам ўзига яраша маъно ва мазмун мужассамдир. Зеро, ушбу ғоя ўзининг фалсафий асоси ҳамда тарихий илдизлари билан бугунги кунда ҳам муҳим аҳамиятга эгадир. Ушбу ғояни илмий-назарий асослар билан бойитишда ҳеч иккиланмай айтишимиз мумкинки, Президент Ислом Каримовнинг асарлари илмий методологик асосдир. Зеро, «Ҳозирги энг муҳим, энг долзарб вазифамиз, - дейди юртбошимиз - жамиятимиз аъзоларини, авваламбор, вояга етиб келаётган ёш авлодни камол топтириш, уларнинг қалбида миллий ғоя, миллий мафкура, ўз ватанига меҳр-садоқат туйғусини уйғотиш, ўзлигини англаш, миллий ва умумбашарий қадриятлар руҳида тарбиялашдан иборатдир»1. Агар муаммога теран кўз билан қарайдиган бўлсак, баркамол авлод, комил инсон тарбиясида миллий ўзликни англаш, миллий ва умумбашарий қадриятлар асосида ёшларни тарбиялашнинг аҳамияти ғоят муҳим эканлигини тушуниш мумкин.

Демак, масаланинг моҳияти тарихий илдизларимиз, миллий ўзлигимиз ва қадриятларимиз асосида ёш авлодни камол топтиришдан иборатдир. Шарқ фалсафасида комил инсон масаласи доимо устувор аҳамият касб этиб келган. Айниқса, Абу Наср Форобий, Ибн Сино, Румий, Азизиддин Насафий, Алишер Навоий каби мутафаккирларнинг асарларида ушбу муаммо кенг ва ҳар томонлама ёритилган.Комил инсон масаласи Бедил асарларида ҳам муҳим ўрин тутган. Зеро, Мирзо Бедил дунёқараши марказида инсон муаммоси, унинг шаклланиши, камолоти муаммолари туради. Файласуф-шоир Мирзо Бедилнинг инсон, унинг фазилат ва нуқсонлари ҳақида сўз юритишдан мақсади инсонларни яхшиликка чорлаш, комилликка эриштириш, ёмонликни бадном этишдан иборат. Бедил учун инсон муаммоси - энг азиз, қутлуғ ва шарафли мавзудир. Шунинг учун ҳам бу хусусда у ўзининг «Ирфон» асарида алоҳида сўз юритади. У инсонни ирқий, миллий ва диний тафовутлардан қатъий назар, ҳурмат ва эҳтиромга сазовор зот, энг олий вужуд деб билиб, уни «Ҳазрати инсон», деб ардоқлайди: