Toshkent Moliya institute Budjet hisobi va g‘aznachilik fakulteti mmt-90-2 guruh talabasi Ibodullayev Umidjon Xamidullayevichning

Toshkent Moliya institute
Budjet hisobi va g‘aznachilik fakulteti
MMT-90-2 guruh talabasi
Ibodullayev Umidjon Xamidullayevichning
“Mikroiqtisodiyot. Makroiqtisodiyot” fanidan
Oraliq nazorat ishi

Yozma ish variant-5

1. 
   Iste’molchi va ishlab chiqaruvchi ortiqchaligi.
   
2. 
   Talab va taklif qonuni.
   
3. 
   Narxga bog‘liq talab elastikligi.
   

Javoblar
1. Ishlab chiqaruvchining ortiqchaligining bozorga ta’siri va ortiqcha istemolchilarning bozorga tasiri haqida o`z bilimimga tayangan holda javob yozishga harakat qilaman. Tovarga narx bozor tomonidan o’rnatiladigan raqobatlashgan bozorda tovarni ishlab chiqaruvchilar bozor narxida (muvozanat narxida) sotadi, shu bozor narxida iste’molchilar tovarni sotib oladi. Lekin, ayrim iste’molchilar uchun tovarning qiymati uning bozor narxidan ko‘ra yuqoriroq. Shuning uchun ham u tovarni bozor narxidan yuqoriroq narxda ham sotib olishi mumkin.Shuningdek men ortiqcha ishlab chiqaruvchilar foydali jahatlari va ortiqcha istemolchi ortiqchaligining foydali va zararli tomonlari haqida malumot beraman. Lekin hammaga ma'lumki, ishlab chiqarish hajmi, ishlab chiqarilayotgan mahsulot turlari soni ishlab chiqarish resurslari bilan chegaralanadi. Zero, mehnat, moddiy, tabiiy resurslar, asbob-uskunalarning ishlab chiqarish quvvati cheksiz emas, vaqt esa soat bilan qat'iy hisoblangan. Odamlarning ehtiyojlari, ko‘proq, yaxshiroq, xilma-xil iste’mol qilishga intilishi esa o‘sib, o‘sib bormoqda. Ishlab chiqarish va iste'molni qanday qilib moslashtirish mumkin? Avvalo, o'zgarmas haqiqatni o'rganish kerak: "Siz ishlab chiqarilgandan, olinganidan ko'proq iste'mol qila olmaysiz" Moddaning saqlanishining qat'iy qonuni mavjud. Va hech kim uni buzishga ruxsat bermaydi. Faqat Iso Masihning ishlari haqidagi masalda u besh ming kishini beshta non va ikkita baliq bilan qanday ovqatlantirgani va hali besh quti qolganligi haqida gapiradi. Ammo bunday mo''jiza yaratish faqat Allohning qo'lidadir.Insonlarga kelsak, ular o'zlari ishlab chiqargan va saqlagan darajada iste'mol qilishlari mumkin. Albatta, xorijdan import, ta'minot ham bor, lekin ularni butun bir davlatning, ayniqsa Rossiyadek ulkan xalq uchun ovqatlantirish, kiyintirish, poyabzal kiyib bo'lmaydi. Demak, iste'mol hajmi va tarkibini asosiy tartibga soluvchi va cheklovchisi ishlab chiqarish hisoblanadi. Ko'proq iste'mol qilish uchun ko'proq ishlab chiqarish kerak, boshqa yo'l yo'q. Agar ishlab chiqarish pasaysa, pasaysa, iste'mol ham tinimsiz pasayadi. Bu erda hech qanday afsunlar, noroziliklar, so'rovlar yoki ish tashlashlar yordam bera olmaydi, biz ishlab chiqarishni ko'paytirishimiz kerak. Qimmatli qog'ozlar va importdan foydalanish muammoga faqat vaqtincha yordam berishi mumkin, iste'molning pasayishini zaiflashtirishi mumkin, yakuniy so'z hali ham ishlab chiqarishda qoladi. Iqtisodiy savodxonlik etarli emasligi sababli, ko'pchilik iste'mol hajmi faqat daromad va narxlarga bog'liq deb o'ylashadi. Ular aytganidan ko'ra ko'proq daromad, ish haqi narxlar qanchalik past bo'lsa, tovarlar iste'moli shunchalik yuqori bo'ladi. Bu aniq ko'rinadigan effekt, illyuziya. Albatta, agar bir kishining puli ko'p bo'lsa va u tovarlarni arzon narxda sotib olish imkoniyatiga ega bo'lsa, unda bunday odam ko'proq iste'mol qilishga qodir. Ammo keyin boshqasi, albatta, kamroq oladi. Biroq, iste'molning umumiy hajmi ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoridan katta bo'lishi mumkin emas.