Toshkent moliya instituti “byudjet xisobi va davlat jamg’armalari” fakulteti
Download 0.67 Mb. Pdf ko'rish
|
qishloq xojaligi tarmoqlarini rivojlanishida investitsiyalarni jalb etishning zamonaviy yonalishlari
|
INVESTITSIYALASHNING
ZAMONAVIY HOLATI VA RIVOJLANISH DARAJASINING TAXLILI 2.1. Qishloq xo’jalik tarmoqlariga jalb
qilingan investitsiyalarning tarkibi va dinamikasi taxlili 2.2.
Qishloq xo’jalik tarmoqlariga jalb
qilingan investitsiyalarni lizing kompaniyalari va tijorat banklari tomonidan moliyalashtirish taxlili
3.1. Qishloq xo’jalik tarmoqlariga investitsiyani jalb etish bilan bog’liq muammolar va ularni hal etish yullari 3.2. Qishloq xo’jalik tarmoqlarini investitsiyalarni jalb etish istiqbollari XULOSA ………………………………………………………..... FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI …………… 4
Bitiruv malakaviy ish mavzusining dolzarbligi. Mustaqillikka erishgan jahondagi ko’plab mamlakatlar o’zining iqtisodiy poydevorini asosiy qishloq xo’jaligini tiklashdan boshlagan. Hozirgi kunda ham jahonning 100 dan ortiq rivojlanayotgan mamlakatlarning iqtisodida qishloq xo’jaligining ahamiyati va uning ulushi kattadir. O’zbekiston qishloq xo’jaligi mahsulotlari etishtirish miqdori bo’yicha Osiyoda etakchi o’rinlarda, hatto ba’zi qishloq xo’jaligi mahsulotlari etishtirish bo’yicha dunyoda birinchilar qatorida turadi. O’zbekiston o’z mustaqilligiga erishganidan keyin, birinchi navbatda qishloq xo’jaligi tarmoqlarini rivojlantirishdan boshladi. Chunki, mamlakatimiz aholisining asosiy qismi (60% atrofida) ham, iqtisodiy salohiyatning katta ulushi ham asosan qishloqdadir. Mamlakatimizda bozor iqtisodiyotini erkinlashtirish va
mulkiy munosabatlarining yangi tizimiga o’tish, qishloq xo’jaligi sektorida muhim va dolzarb vazifalarni amalga oshirishni taqozo etadi. Qishloq xo’jaligi sektorida mulkiy munosabatlarning muhim yo’nalishi bevosita dehqon va fermer xo’jaliklarini tashkil etish, ularning yangi ichki mahsulotdagi salmog’ini, ish unumi hamda samaradorligini oshirishdan iborat. Mamlakatimizda aholi va mehnat resurslari har yili yuksak natijalar bilan o’sib bormoqda. Shu sababli, qishloq joylarda tarmoqlari bo’yicha zamonaviy texnologiyaga ega bo’lgan kichik korxonalar ochish va ish joylarini tashkil qilish eng muhim vazifadir. Hozir qishloq xo’jaligida barcha ijtimoiy ishlab chiqarish hodimlarining 1/3 qismidan ko’prog’i band. Yuqorilardan kelib chiqib aytish mumkinki, qishloq xo’jaligini yuksaltirishda katta ishlar amalga oshirildi. Ammo bu sohadagi qishloq xo’jalik tarmoqlarini moliyalashtirish, mexanizmini takomillashtirish eng dolzarb masalalardan biridir. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning mamlakatimizni 2013 yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2014 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga 5 bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasida “Biz oddiy bir haqiqatni doimo esda tutishimiz darkor. Ya’ni, sarmoyasiz taraqqiyot yo’q, ishlab chiqarishni va umuman, mamlakatimizni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilashni investitsiyalarsiz tasavvur etib bo’lmaydi. 2013 yilda Investitsiya dasturini amalga oshirish doirasida mamlakatimizda 13 milliard dollar qiymatidagi kapital qo’yilmalar o’zlashtirildi, bu 2012 yilga nisbatan 11,3 foizga ko’pdir. O’zlashtirilgan kapital qo’yilmalar umumiy hajmining deyarli yarmini, ya’ni 47 foizini xususiy investitsiyalar – korxonalar va aholining shaxsiy mablag’lari tashkil etgani alohida e’tiborga loyiqdir. Jalb etilayotgan investitsiyalarning asosiy qismi – 70 foizdan ortig’i, birinchi navbatda, ishlab chiqarish ob’ektlarini qurishga yo’naltirildi, eng yangi zamonaviy uskunalar xarid qilishga sarflangan investitsiyalar ulushi esa qariyb 40 foizni tashkil etdi 1 “ degan edilar. Mamlakatimiz iqtisodiyotiga investitsiyalarni, shu jumladan, to’g’ri xorijiy investitsiyalarni jalb etish O’zbekiston hukumati iqtisodiy siyosatining ustuvor yo’nalishlaridan biri bo’lib qolmoqda. Xususan, umumiy qiymati 24 mlrd. AQSh dollaridan ziyod bo’lgan qariyb 300 ta investitsiya loyihasi ustida ish olib borilmoqda 2 . Xorijiy investitsiyalar mamlakatning iqtisodiy salohiyatining yuksalishiga, muhim ijtimoiy masalalarning echimini topishga xizmat qiladi. 2010 yil 29 dekabrdagi “O’zbekiston Respublikasining 2011 yilgi Investitsiya dasturi to’g’risida”gi PQ-1455-sonli qarori asosida Qishloq va suv ho’jaligi vazirligi tomonidan 9 ta loyiha bo’yicha ishlar amalga oshirilishi ko’zda tutilgan. Hukumat kafolati bilan 2012 yil Investitsiya dasturiga kiritilgan ushbu 9 ta loyihaning rejalashtirilgan qiymati 102.3 mln AQSh dollarini tashkil etadi. 2012 yil yanvar-mart oylari uchun 17,01 mln AQSh dollari miqdoridagi
1 2014 yil yuqori o’sish sur’atlari bilan rivojlanish, barcha mavjud imkoniyatlarni safarbar etish, o’zini oqlagan islohotlar strategiyasini izchil davom ettirish yili bo’ladi. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning mamlakatimizni 2013 yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2014 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi. /Xalq so’zi. 2014 yil 18-yanvar/ 2 Karimov I.A. Jahon moliyaviy – iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari. – Toshkent: O’zbekiston, 2009. – B. 56. 6 mablag’ni jalb etish rejalashtirilgan bo’lib, amalda 17.03 mln AQSh dollarini yoki rejaga nisbatan 100 % ni tashkil etdi, shu jumladan: 1. Jahon Banki mablag’lari hisobidan, ya’ni “O’zbekistonning drenaj loyihasi. Janubiy Qoraqalpog’istondan drenaj o’tkazish” loyihasi. Loyihaning umumiy qiymati 74,55 mln. AQSh dollarini tashkil etib, undan O’zbekiston Hukumatining ulushi 14,55 mln. AQSh dollarini va 60,0 mln. AQSh dollari esa XTTB (MBRR)ning qarzi (zayom) mablag’larini tashkil etadi. Bular jumlasidan Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki qarzi (zayomi) 35,0 mln. AQSh dollarini va 25,0 mln. AQSh dollari Xalqaro Taraqqiyot Uyushmasi (MAR) ning qarzi (krediti)ni tashkil etadi. 2012 yilda 5,36 mln. AQSh dollari miqdoridagi mablag’ni jalb etish rejalashtirilgan. 2012 yil yanvar-mart oylari uchun 0,940 mln. AQSh dollari miqdoridagi mablag’ni jalb etish rejalashtirilgan bo’lib, amalda 0,940 mln. AQSh dollarini yoki rejaga nisbatan 100% ni tashkil etgan. Shuningdek, qishloq xujaliklariga investitsiyalar kiritishni kuchaytirishning zarurligi Prezidentimizning ma’ruzasida alohida ta’kidlandi. Ayniqsa, erning meliorativ holatini yaxshilash dasturini amalga
oshirish jarayoniga investitsiyalarni keng ko’lamda jalb etish va ushbu yo’nalishga 130 mlrd. so’m miqdorida mablag’ ajratish masalasi davrning dolzarb masalasi sifatida e’tirof etildi. Bu kabi investitsion loyixalarni amalga oshirish hamda ularni ijobiy hal etish masalasi, Respublikamizda qishloq xo’jaliklarini investitsiyalashni takomillashtirish borasida qator muammolarning mavjudligi va ularni hal qilishga qaratilgan ilmiy taklif va amaliy tavsiyalarni ishlab chiqishning zarurligi mazkur mavzuning dolzarbligini belgilaydi.
Download 0.67 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|