Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Marketing axborot tizimi (MAT) – marketing qarorlarini tayyor-

lash,  qabul qilish uchun zarur bo‘lgan ishonchli axborotlarni tayinlan-

gan vaqtda tahlil qilish va taqsimlashga mo‘ljallangan xodimlar, uskuna 

va amallar jamlanmasidir. 

MAT marketing xizmati rahbarlari va mutaxassislari uchun zarur 

bo‘lgan ichki va tashqi manbalardan olingan ma’lumotlar shaklini 

o‘zgartiradi. Ichki axborot mahsulotga buyurtmalar, sotuv hajmi, 

jo‘natilgan mahsulotlar, zaxiralar miqdori, jo‘natilgan mahsulot uchun 

amalga oshirilgan to‘lovlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. 

Tashqi manba ma’lumotlari joriy tashqi axborot (marketing razvedkasi) 

va marketing tadqiqotlari olib borish jarayonida olinadi.  

Axborotning to‘liqligi, haqqoniyligi, ishonchliligi, tizimliligi, o‘z 

vaqtida taqdim etilganligi va davriyligiga nafaqat yangi mahsulot 

taqdiri, balki ba’zan firmaning taqdiri ham bog‘liq bo‘ladi.  

Tashkilotlar atrofidagi o‘zgarishlarning tezligi oshib borayotgan 

sharoitda raqobatda o‘z ishini Bill Geyts “elektron asab tizimi” deb 

nomlagan eng yangi axborot texnologiyalari asosida tashkil qilganlar 

yutib chiqadilar. Quyidagi so‘zlar unga tegishli: “Elektron asab tizimi” 

elektron jarayonlar majmuasidir. Uning yordamida kompaniya dunyoni 

ko‘radi va mos ravishda undagi o‘zgarishlarga javob qaytaradi, xoh u 

raqobatchilar qo‘rg‘onidagi yangi hodisa bo‘lsin, xoh mijozlarda yuzaga 

kelgan yangi talab bo‘lsin. 

“Elektron asab tizimi” ni yaratish uchun qurilmalar va dasturiy 

ta’minot talab qilinadi. Oddiy kompyuter tarmog‘idan uni aniqlik, 

tezkorlik va taklif qilinayotgan axborotning qamrov kengligi ajratib 

turadi. “Elektron asab tizimi” biznesni fikr tezligida yuritish imkonini 

beradi, bu esa XXI asrda muvaffaqiyat garovi hisoblanadi”. Zamonaviy 

iqtisodiyotda marketing tadqiqotlarining roli katta. Ularga qilinayotgan 

xarajatlar o‘sib bormoqda va bu xarajalar o‘zini oqlamoqda. Rivojlangan 

mamlakatlarda sotilgan mahsulotning har ming dollariga 6 dollardan 

to‘g‘ri keladi. 

---

61