Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Narx qulayligi. Raqobatchilar mahsulotlarga ko‘ra sizning 

firmangiz mahsuloti va uning narxini ijobiy qabul qilgan xaridor o‘zida 

qoniqish hosil qiladi. Katta hajmdagi ulgurji xaridorlardan bitim tuzish 

orqali «narxning qulayligi»dan xaridor ko‘p iqtisod qiladi. Ya’ni foyda 

ko‘radi. O‘zida bor pulga narx arzon bo‘lgani uchun 1 tonna emas, 1,5 

tonna mahsulot sotib olish imkoni tug‘iladi. 

Xaridorda narxdan qoniqishni ko‘tarish uchun bir necha imkoniyat-

lar mavjud. 

Birinchi imkoniyat - turli aksiyalar, bayram chegirmalari, mavsumiy 

chegirmalar, sovg‘a qo‘shib sotish, sotuvdan so‘ng kafolatlangan bepul 

servis ko‘rsatish kabilar xaridorning narxdan qoniqishini oshiradi. 

Ikkinchi imkoniyat – narxlarni shunday shakllantirishdan iboratki, u 

xaridorni o‘ziga tez jalb qilsin. Masalan, A mahsulot  –  600  so‘m,                

B mahsulot – 1000 so‘m, bular orasidagi 400 so‘m farq xaridor ko‘ziga 

tez tashlanadi. Boshqa mahsulotning narxi 20000 so‘m, ikkinchisiniki -

---

274 

 

19600 so‘m, bu yerdagi 400 so‘m farq esa xaridor tomonidan sezilmas-

ligi ham mumkin. Demak, bundan shunday xulosa qilish mumkinki, 

narxdagi farqlar absolyut holda qabul qilinmaydi. Bu yerda narx 

«ostonalari» ahamiyatga ega bo‘lib, masalan, bir qator kichik narx 

ko‘tarilishlari birdaniga katta narx ko‘tarilishiga qaraganda iste’molchi 

tomonidan yengilroq qabul qilinadi. 

Chakana savdoda yaxlit narxlardan ko‘ra «siniq» narxlar ko‘proq 

qo‘llanadi. (6000 so‘m o‘rniga 5,899 so‘m xaridor tomonidani yaxshiroq 

qabul qilinadi).