Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Tarmoqli marketing – sotish tizimi bo‘lib, mahsulot iste’molchi-

larining o‘zlari ham uning tarqatish jarayonida qatnashishlari yangi 

tarmoqlarni yaratishlariga imkoniyat beriladi. Tarmoqli marketing – bu 

tovarlarni mustaqil ravishda tarqatuvchi sotuvchi agentlarning tarmoqli 

tashkilotini yaratishga asoslangan tovarlar chakana savdosining bir 

turidir. 

Mikrodarajada marketing ishlab chiqaruvchi va iste’molchini 

o‘rganish uchun dasturlar yaratiladi. Mikromarketing  (ingl. Micromar-

keting) — iste’mol bozorining alohida geografik, demografik va 

psixografik segmentlariga yo‘naltirilgan marketing dasturlari ishlab 

chiqilishi, mahsulotlar ishlab chiqarilishi, firma bozor strategiyalari va 

reklama kompaniyalari borasidagi aniq maqsadga qaratilgan marketing 

sa’y-harakatlari.  

Mikromarketing – «ma’lum bir kompaniya tomonidan iste’mol-

chilarning xohish va istaklarini qondirgan holda tovar va xizmatlarni 

ishlab chiqaruvchidan iste’molchiga yetkazib berish bilan bog‘liq 

harakatlar majmuasidir». Fransuz olimi J.J. Lamben bozor iqtisodiyoti 

sharoitida makromarketingning ahamiyatini yanada batafsilroq ochib 

berib, uni iqtisodiy demokratiyaning muhim omili sifatida talqin qiladi. 

Aynan makromarketing iste’molchini birinchi bo‘lib eshitadi va 

iste’molchi talabidan kelib chiqib, investitsiyalarni, innovatsiyalarni 

tadbirkorlik faoliyatiga yo‘naltiradi. Makromarketing hozirgacha nazariy 

jihatdan bahs — munozaraga sabab bo‘lgan muammo hisoblanadi.            

1960 – yilgacha turli marketing yo‘nalishlari o‘z diqqat – e’tiborini 

makromarketing muammolariga qaratdi. Tashqi muhit o‘rganilmagan 

holda sotuv va iste’molchi bilan munosabatlar o‘rnatildi. Bozor 

infrastrukturasining rivojlanishi jamiyatning ehtiyoj va talablarini yuqori 

                                                                 

8

Г.Л.Багиев, В.M.Taрасевич Маркетинг. 4-изд.-СПб., “Питер” 2012 г. 

---

83 

 

darajada o‘rganish muhimligiga urg‘u berdi. AQShda o‘sha davrda 

marketingni jamiyatning bir faoliyati turi, deb ham qarashgan                

(R. Xollovey, Dj. Fiska, R. Xinkok va b.).