Toshkent Moliya Instituti, “Iqtisodiyot” fakulteti, ix-50 guruh talabasi Usmonov Shaxzod Xasanxon o’g’lining “Bozor muvozanati va uning iqtisodiy ahamiyati ” mavzusidagi kurs ishiga ilmiy rahbar tomonidan berilgan taqriz

5-rasm. Qimmatbaho bo'lmagan omillarning taklifga ta'siri: S₀-boshlang'ich taklif; S₁-ko'tarilgan taklif; S₂ - tushgan taklif

Taklifning funktsiyasini tushunish uchun vaqt omili muhim ahamiyatga ega. Odatda eng qisqa, qisqa (qisqa) va uzoq muddatli (uzoq) bozor davrlarini ajratib turadi.

Eng qisqa davrda ishlab chiqarishning barcha omillari doimiy bo'lib, qisqa muddatda ayrim omillar (xom ashyo, mehnat va boshqalar) uzoq muddatli o'zgarishlardir-barcha omillar o'zgaruvchan(ishlab chiqarish quvvati ,sohadagi firmalar soni va boshqalar).

Eng qisqa bozor davrida talabning oshishi (pasayishi) narxlarning oshishiga (pasayishiga) olib keladi, lekin taklifning hajmiga ta'sir qilmaydi (6-rasm. a).

b)

v)

6-rasm. Narxlar va taklifning hajmini eng qisqa (a), qisqa (b) va uzoq (v) davrlarda o'zgartirish

Qisqa muddat ichida talabning oshishi nafaqat narxlarning oshishiga, balki ishlab chiqarish hajmining oshishiga olib keladi, chunki firmalar talabga muvofiq ishlab chiqarish omillarini o'zgartirishga muvaffaq bo'lishadi (6-rasm b).

Uzoq vaqt davomida, talabning ortishi doimiy narxlarda ta'minoti sezilarli darajada o'sishiga olib keladi, yoki narxlarni tiklashda ahamiyatsiz (6-rasm v).