Toshkent moliya instituti statistika kafedrasi Moliya statistikasi fani

Valyuta kurslarini hisoblash metodlari

Forvard operatsiyalari deganda valyutalarni almashtirish bo‘yicha oldindan kelishilgan kurs bilan bugungi tuziladigan bitimlar, lekin valyutalash (valyuta o‘tkazish kuni) kelgusida amalga oshiriladigan yoki bir valyuta ikkinchisi bilan bitim tuzilgan kundagi kurs bilan sotib olishga tushuniladi.
Forvard operatsiyalari autrayt va svop bitimlariga bo‘linadi.
Valyutalash kuni aniq ko‘rsatilgan yagona konversion operatsiyalar yoki bitimlar, ularning a’zolari (tomonlar) keskin kelishilgan muddatda to‘lovni ko‘zda tutgan forvard kursi bo‘yicha amalga oshiruvchi oddiy muddatli valyuta bitimiga autrayt deyiladi

Valyuta kurslarini hisoblash metodlari

• Forvard (autrayt ham deb yuritiladi) kurs bo‘yicha valyuta sotilgan kuni emas, shartnomada belgilangan vaqtda o‘tkaziladi va u quyidagi formula bilan hisoblaniladi:
• bu erda: Ks - spot-kurs; i - foiz stavkasi; t - kunlar soni; e - valyuta birligi.

Valyuta kurslarini hisoblash metodlari

• Forvard kursni spot kursga forvard ochkolarini qo‘shish yo‘li bilan ham aniqlash mumkin:
• Kf = Ks + Fo,

bu erdan

•  

Valyuta kurslarini hisoblash metodlari

• Misol. Bank mijozi AQSH dollariga Kongo frankini sotib olmoqchi. Bitim kunidagi kurs USD/XAF 5,1330 - 5,1345. Uch oyga belgilangan foiz stavkalari:
• talab taklif
• AQSH dollari 8,43 8,55
• Kongo franki 10,25 10,37

Forvard kursi aniqlansin.

• Forvard kursni aniklashdan oldin, spot kursi (bizda berilgan 5,1330) va forvard ochkolari soni hisoblanadi.
•  

Endi forvard kursini aniqlaymiz

•  
• Kf = 5,1330 + 0,0218 = 5,1548.

Valyutaning haqqoniy (real) kurslarini aniqlash metodlari

Real kurs deb kontragent (o‘zaro shartnomaga ega bo‘lgan) mamlakatlarida ishlab chiqariladigan (sotiladigan) bir xil tovar (xizmat) narxining nisbatiga aytiladi.
Real kurslarni hisoblash quyidagi bosqichlardan tashkil topadi
. Birinchi bosqichda tovar vakillari ajratib olinadi. Ularga eng tarqalgan tovarlar, xizmatlar va kapital kiritiladi. Faqat birgina davlatda ishlab chiqariladigan tovarlar bu ro‘yxatga kirmasligi tabiiy.
2. Ikkinchi bosqichda taqqoslaniladigan umumiy qimmatli ko‘rsatkichlar dezagregatsiya qilinadi, ya’ni tiplarga ajratiladi.
3. Bu bosqichda har bir guruhdan bitta yoki bir nechta eng tipik, reprezentativ vakilni ajratib olinadi. Bu tovar shu guruh tovarlari ichida eng tarqalgan yoki ekvivalent bahoni ifodalashi kerak