Toshkent moliya va iqtisodiyot kolleji

F = (1+a) / (1+L) * S ,
bu yerda: F - valyutaning forvardli kursi;
S - valyutaning "spot" kursi;
a - banklararo kredit bo’yicha foiz stavkalari;
L - Libor stavkasi (London banklararo stavkasi).
Misol. AQSh dollarining joriy "spot" kursi 30 RUR (Rossiya rubli)ni tashkil etadi. Banklararo kreditlar bo’yicha foiz stavkasi yillik 12 foizdan to 16 foizgacha tebranib turibdi. Bu holda yillik foiz stavkasi 16 foiz va LIBOR stavkasi yillik 3,16 foizga teng bo’lganda AQSh dollarining 3 oylik forvard kursi: 0,29 ni tashkil etadi:
F = (1+0,16)*3/12 / (1+0,0316)*3/12 * 30 = 33,46 RUR
Barqaror bo’lmagan iqtisodiyot sharoitida hisob-kitob qilingan forvardli kurs qo’llanilmaydi. Valyuta bahosi shartnoma asosida belgilanadi.
Svop shartnomalarining boshqa shartnomalardan qulayligi shundaki, ular valyuta xavf-xatarini to’la bartaraf etadi. Turli sanalarda sotib olingan va sotilgan valyutalar teskari svopni tashkil etgan holda sotilishi yoki sotib olinishi mumkin. Shuning uchun, agarda hisob-kitob sanalaridagi farqlar hisobiga qoplanmagan pozitsiya hosil bo’lsa, u osongina to’la qoplanishi yoki kamaytirilishi mumkin. Svop bu, joriy foiz stavkalari ta'siri ostida, bir valyutaning o’zgarib turadigan forvard marjasini boshqa valyuta forvard marjasiga qanday ta'sir etishi yuzasidan turli fikrga ega bo’lgan brokerlarning (diler) o’zaro aloqasidir.
Svop operatsiyalarining asosiy qulayligi shundaki, uning ishtirokchilariga valyutalarni qisqa muddatli tebranishidan bezovtalanishga ?ojat yo’q, chunki bunday tebranishlar forvardli kursga sezilarli ta'sir etmaydi. Svop operatsiyalarida bir vaqtning o’zida "spot" va "forvard" kurslari belgilanadi hamda barcha holatlarda bu kurslar bir biridan farq qiladi.

BANKLARDA OCHIQ VALYUTA POZITSIYASINI YURITISH TARTIBI VA UNGA QO’YILADIGAN TALABLAR.

Valuta kursi orasidagi farq tufayli foyda olish maqsadida banklar valuta arbitrajini o‘tkazishadi. Bu valutani sotish yoki sotib olish bo‘lib, keyinchalik teskari bitim qilib, valuta kurslari farqi yor-damida foyda olish maqsadida o‘tkazishni ifodalaydi. Arbitraj ikki xil - joylashuvga ko‘ra va vaqtli bo‘ladi. Joylashuvga ko‘ra arbitraj bank-larning turli valuta bozorlaridagi kurs farqi orqali foyda olishini bil-diradi. U valuta riski bilan bog‘liq emas, chunki valuta savdosi bir vaqtning o‘zida amalga oshadi. Masalan, bank vakili Gonkongda valutani sotib oladi (sotadi) va shu vaqtning o‘zida u o‘zining Nyu-Yorkdagi korrespondenti orqali shu valutani sotadi (sotib oladi).
Vaqtli arbitraj vaqt o‘tishi bilan valuta kursi orasidagi farq orqali foyda olishdir. Valuta arbitraji spot va forvard sharoitida amalga oshiri-lishi mumkin va bu turdagi operatsiyalarda valuta risklari mavjud bo‘la-di.
Bank valuta operatsiyalarini bajarganda unga o‘z valuta resurslarining bir qismini sarflaydi. Bunda bankning xorijiy valutalar bo‘yicha majburiyat va talablari orasidagi nisbat o‘zgaradi. Bankning xorijiy valutalarni sotish va sotib olish jarayonida valutalar bo‘yicha talab va majburiyatlar nisbati holati banklarning valutaviy holati deyiladi. Valuta bo‘yicha majburiyatlar va talablar teng bo‘lgan holda yopiq, teng bo‘lmagani ochiq valuta holati deyiladi.