Toshkent shahrining tabiati ko‘p jihatdan uning geografik o‘rni, yon-atrofi yer yuzasining tuzilishi bilan bog‘liq

Hayvonot dunyosi. Shahar hududida 200 xilga yaqin umurtqali hayvonlar, shu jumladan 20 tur sutemizuvchi (uy sichqoni, kalamush, shahar chekkalarida esa sariq yumronqoziq, ko‘rsichqon, dala sichqoni, tulki, bo‘rsiq va boshqalar), qushlarning 170 xili (musicha, chumchuq, jiblajibon, mayna, zag‘izg‘on, qorashaqshaq, qora uzunqanot va h.k.), sudralib yuruvchilarning 12 xili (turkiston gekkoni, cho‘l ilonquyruq, ildam kaltakesakcha, suvilon, chiporilon, sariqilon va b.), amfibiyalarning 2 xili (ko‘k qurbaqa va ko‘l baqasi) uchraydi.


Xulosa
Zamonaviy ko’priksozlikda temirbeton ko’priklar kichkina, o’rtacha va eng uzun oraliqlarni yopishda keng qo’llashni topishdi. Ularda xar-xil konstruktiv echimlar va statik sxemalar qo’llanilmoqda: to’sinli, ramali, arkali va aralash sxemali.
Uzlukli, uzluksiz va konsolli sistemali to’sinli ko’priklar keng qo’llanilmoqda. Uzkli to’sinli ko’priklar 42 m gacha bo’lgan oraliqlarni yopishda qo’llaniladi. Uzluksiz sistemalar o’zining bikrligi va oraliq qurilmaga vaqtinchalik yuklar tasirida deformatsiyaning kamligi bilan xarakterlanadi. Uzluksiz to’sinli ko’priklar 33m dan 147m gacha oraliqlarni yopishda qo’llaniladi. Lekin uzluksiz sistemalar tayanchlarni cho’kishini yuzaga kelmaydigan xollarda qo’llaniladi. Uzluksiz to’sinli oraliq qurilmalarda tayanchlarni cho’kishi qo’shimcha katta miqdordagi kuchlanishlarni paydo bo’lishiga olib keladi va bu ko’prikni qulashiga sabab bo’ladi. Hozirgi kunda quruvchilar xar-xil gruntli sharoitlarda tayanchlarni cho’kishini bartaraf etishi natijasida uzluksiz to’sinli sistemalar keng qo’llanilmoqda.
Konsolli sistemalarda oralig’i bo’lgan osilgan oraliq qurilma asosiy sistemaning konsol uzunligi ga tayanib turadi. Konsolli sistemalarda kuchlarning taqsimlanishi uzluksiz sistemanikiga yaqin bo’ladi, ammo bikrligi kam bo’lib, yuklar ta’sirida konsolda osilib turuvchi oraliq qurilmani tutashuvchi qismida egiluvchi chiziqlarda sinishlar paydo bo’ladi. Konsolli sistemaning statik aniqlanishi natijasida tayanchlarning cho’kishi natijasida oraliq qurilmalarda qo’shimcha zo’riqishlar yuzaga kelmaydi. Shunga qaramasdan xozirgi vaqtda konsol sistemasi qo’llangan ko’priklarni asosiy va osilgan oraliq qurilmaning bog’langan joyi juda murakkab bo’lganligi uchun qo’llanilmaydi.
Konsolli va uzluksiz sistemali ko’priklar tayanchlari ularni markaziy yuklanishi ustiga bittadan tayanch qismi joylashganligi sababli kengligi, uzlukli ko’prik tayanchlarini kengligidan kam bo’ladi.