Toshkent temir yo’l muhandislari Instituti hisobot

Platfonnalar ta'miri

Metall bortlar m axsus liniyalarda ta'm irlanadi. Bortlarda egilish va teshilish

holatlari uchraydi. Metall bortlar egiluvchi presslarda to'g'rilanadi. Bo'ylama

bortning vertikal va gorizontal tekislikdagi egilishlari 5 m m dan kam bo'lsa, uni

to'g'rilash shart emas. U zunligi 100 mm gacha bo'lgan ko'ndalang metall bortlarni

qizdirib, to'g'rilanadi.Darzlar uzilish, teshilish va yeyilish kabi noxush holatlarini

elektrpayvand yo'li bilan tuzatish m um kin.

Platform a polida shikastlangan uchastkalar almashtirilib, zichlanadi. Doskalar

orasidagi zazor 5 m m dan ortm asligi kerak. Bortlar, birlashtiriluvchi halqalar,

bort kronshteynlari, tugunlar va bekitkichlarni ta'm irlash m umkin, yo'qolgan

qism lari to'ldiriladi.

Sisterna qozonlari ta'miri

Payvand va klepka bilan ta'm irlanuvchi barcha sisternalar ta'm ird an oldin tozalab

yuviladi, parlanadi va gazsizlantiriladi. Sisternaning asosiy nosozliklari

4
quyidagilar: qozon panjasining ramaga payvandlangan chokining uzilishi;

bochkadagi darzlar, teshiklar; yopiq holatda lyukni berkituvchi qopqoq zichligi

to'la emasligi; ichki narvon singanligi yoki umuman yo'qligi; to'quvchi pribor,

saqlagich klapanlar nosozligi; darzlar va p ayvand choklaridagi h amd a qozondagi

nosozliklar, shuningdek, qozon detallarini m ahkam lovchi payvand choklaridagi

buzilishlar.Qozonda ishni bajarishdan oldin uni portlashga bardoshliligi

(gaz-havo m uhitida) tekshirib ko'riladi va shundan so'ng yaxshi natija olingach

ta'm irga tushiriladi.

Teshigi bor qozonga qalin u st q u y m a o'rn atilib , ta 'm ir boshlanadi. Nursimon

d a rzlar ta 'm ird a kesib olinadi. U zu nligi 500 m m b o 'lg an d arzlar p ay

vandlanadi. B unda qirralar va n avbatd ag i pri ark a perim tri b o 'y lab uzluksiz

chok bilanp ay v an d lan ad i. N akladka listning nom inal qalinligiga nisbatan 0,8

ni tashkil qiladi (10 m m d a n ko 'p em as). N akladkalar tashqi to m o n d an

d arzlik yoki teshikni 50 m m d a n kam b o 'lm ag an h o ld a berkitish kerak.

Sakkiz o'qli sisternani depo sharoitida ta'm irlaganda, uni ichki - pol qism ida

oltitagacha nakladka yam ash m um kin, kotel chekkalarida esa sakkiztagacha,

binobarin b u n d a har bir element!yuzasi 0,5 m2 dan kam bo'lsin. Agar defekt

o'lcham lari bundan katta bo'lsa, qozon kapital ta'm irga yuboriladi. Yon

tomondagi darzlar payvand usulida ta'm irlanadi. B unda shpangautning bir qismi

kesib olinadi, qolgan qism i berkitilib uzluksiz privarka qilinadi. Shpangautlar

to'qnashgan joylarni profilli privarka bilan b utun perimetri bo'yicha choklab,

berkitiladi. To'quvchi priborlar va himoyalagich klapanlarni tekshirib,nosoz

5

detallari ta'm irdan o'tkaziladi yoki yangisi bilan almashtiriladi. T a'm ir va

tekshiruvdan so'ng ular yana joy-joyiga o'rnatiladi. To'quvchi priborning egilgan

shtangasi qizdirilgan holatda to'g'rilanadi.

Lyuk kallagi qopqog 'i, agar u qiyshaygan va ezilgan bo'lsa, to 'g 'rila nad i.

Nosoz rezinali zichlagichlar alm ashtiriladi. H ar turli stoykalar va qopqoq

tirgaklari to 'g 'rilanishi kerak, d arzi bor detallar braklanadi. Z ina maydonchasini

m u stah k am lay d ig an k ro nshtey nlar k o 'z d a n kechiriladi va kerak bo'lsa,

ta'm irlanad i.

T a'm irdan chiqqan qozon germ etichnostlik bo'yicha sinovdan o'tkaziladi: depo

sharoitida - bosimi 0,05 M tga dagi havoda, kapital ta'm ird a - bosimi 0,02 M tga

suvda.Sinalayotgan qozon berilgan bosim da 15 daqiqa ishlashi lozim. Bunda,

albatta, suyuqlik va havoning chiqa boshlashiga yo'l qo'yilm aydi. To'quvchi pribor

klapanini germ etikaga tekshiruv yopiq klapan va ochiq qopqoqda 10 daqiqa

ichida va yopiq qopqoqda va ochiq klapanda - 5 daqiqa tekshiriladi.

Aniqlangandefektlar tuzatilib, sinov takrorlanadi. Yopiq y uk tashuvchi vagonning

asosiy nosozliklari quyidagilar hisoblanadi: payvandlangan yerlardagi buzilishlar

va ajraluvlar; eshik kesakilari va kuzov ulovlari; tom ning buzilishi, pol, eshik,

ship va yonbosh lyuklar qoplam alari; kuzov egilishi; eshik relslari m ahkam ligi

buzilishi; kuzov metall elementlari korroziyalanishi; taxta detallarning

shikastlanishi va chirishi. Depo sharoitida yopiq vagon kuzovi detallarini yangilari

ta'm irlanganlari bilan alm ashtiriladi. Butun listli payvand tomlarda korrozion

shikastlar chuqurligi bo'yicha nom inalga nisbatan 50 % dan kam bo'lsa, ularni

6

ekspluatatsiya qilishni davom ettirish m um kin. Tom dagi darzlar va m ayda

teshiklar o'lchami 10 m m gacha bo'lsa, ularni payvandlash m um kin. O 'lchovlar

10 m m dan katta bo'lsa, ularni qoplagich bilan qoplash m um kin. K apital ta'm

irlanganda, kuzovning purkasi va m etallidagi defektlari olib tashlanib,

payvandlanadi.

K arkasning qiyshaygan va egilgan qism lari to 'g 'rilan ad i. K uzov hajm i

120 m3 b o 'lg an yopiq turdagi b u tu n vagonlarda tom dagi qoplama yangisiga

alm ashtiriladi. Depo sharoiti va kapital ta'm irlash da d a rzlar va yoriqlar

payvandlanishi m um kin, faqat kerakli tegishli yerlar qoplamalanib,

kuchaytiriladi. A gar bo'ylam a tom onda uchta payvandlangan yeri topilsa, unda

yangi qoplam aga alm ashtiriladi. H ar bir karkasda faqat bitta darz yoki yorilish

p ayvandlanishi mum kin. Istalgan ta'm ir turida tirgakda bitta darz yoki yorilish

payvandlanish m um kin. M aydoni k o'ndalan g kesim bo'yicha nominalga

nisbatan 50 %ni tashkil qilsa, u alm ashtiriladi, m aydoni 50 %dan kam bo'lsa,

naplavka yordam ida u tiklanadi.

K uzovning shikastlangan yerlarini privarka yo'li bilan tirgaklar orasida to'liq

bajarish m um kin. Egilgan qo'l tutm a, ko'priklar, oyoq qo'ym alar va zinalar

to'g'rilanib, ta'm irlanadi. Rejali ta'm ird a vagon eshiklari olinadi. Eshiklarni

Armiralagich plankalar, ezilgan roliklar, zapor va saqlagich qurilm alar

depo sharoitida to'g'rilanadi va kapital ta'm irda sexda ta'm irlanadi. O 'z-o'zidan

zichlashuvchi eshikli vagonlarda barcha zichlagichlar tekshirilishi, ayniqsa, rezina

7

qoplagichlar k o 'zd an kechirilishi kerak. Eshiklar roliklarda harakatlanish, bitta

odam bilan yurgiza olishi kerak. Stanoklar oralig'idagi yuqorigi bog'lam larning

mahalliy vertikal egilishlari depo sharoitida 20 m m dan, kapital ta'm ir sharoitida

3 m m dan ortm asligi zarur. Bunda b u tu n kuzov u z u n ligi bo'yicha ta'm ird an

so'nggi egilish depo sharoitida 50 mm, kapital ta'm ir sharoitida 25 m m dan

oshm asligi darkor. Xuddi shu sharoitda kuzov kengayishini kapital ta'm ird a 30

mm,depo sharoitida 50 m m gacha bo'lganda tuzatishga ruxsat beriladi.

Agar depoga yarim vagonlar keltirilgan bo'lsa, angarda yarim avtom atda yuvilib,

tozalanadi va ta'm irga tayyorlanadi. Yuvilgan vagon 1-holat (pozitsiya)da

avtoulov va kuzov eshiklari olingach, 180° ga o'giriladi va kantovatellar

yordamida bo'ylam a ariqqa tushiriladi. O ldindan qisilgan yutuvchi apparatlar

qaytib olinadi va vagon o'tirilgan holda 2-holatga o'tkaziladi. Bunda lyuk

qopqog'i, detallar va jihoz bo'laklari olinib, yangilari qo'yiladi. 3-holatga o'tg anda

lyuklar qopqoqlari va torm oz priborlari almashtiriladi. K o'tarma kran va

kantovatellar yordam ida vagon kuzovi ko'tariladi, aravachalarni ko'ndalang

transborder aravacha yuklanib, ikkinchi yo'lga o'tkaziladi. Shundan so'ng vagon

kuzovi o'giriladi va kran yordam ida ayni ana shu yo'lga o'tkaziladi.

4-holatda kuzovni aravachaga yuklab, avtoulagich va eshiklar o'rnatilgach, vagon

keyingi holatga o'tkaziladi. 4- va 5-holatlarda shikastlangan taxta doskalar

almashtiriladi. Shundan so 'ng vagon bo'yoqchilik bo'lim ga uzatiladi. Bo'yalgan

vagon harorati 50-60 °C gacha qizdirilgan havo bilan quritiladi. Shundan so'ng

vagonga kerakli belgi va yozuvlar yoziladi.

8