Тошкент тиббиет академияси 1-сонли факултет ва госпитал жарроҳлик кафедраси

Ўт пуфаги истисқоси ва эмпиемаси. Ўт пуфагининг истисқоси ўт пуфагининг
бўйин қисми ёки пуфак йўлининг ёпилиши, кўпинча тош билан беркилиши ёки
яллиғланиш натижасида унинг облитератсияси туфайли юзага келади. Ўт пуфагининг
бўшлиғи аста-секин шиллиқ қават томонидан чиқариладиган шилимшиқ билан
тўлдирилади. Натижада ўт пуфаги суюқлик билан тўлган қопга айланади. Ўт пуфаги
истисқоси эмпиеманинг ривожланиши билан (ўткир ёки сурункали) хафли хисобланади.
Ўт пуфаги истисқоси клиник кўриниши ўнг қовурға ости сохада оғриқ билан
характерланиб, оғриқ ҳаракат вақтида кучаяди.
Палпацияда перитонеал ҳодисалар қайд этилмайди, перкуссия билан ўнг қовурға
ости сохасида оғриқ кучаяди.
Клиник қон тестида аниқ яллиғланиш реакцияси кузатилмайди. Биокимёвий қон
текшируви ўзгаришсиз.
Ултратовуш текширувида катталашган юпқа деворли ўт пуфаги аниқланиб, экссудат
бир ҳил таркибга эга ва бўйинча қисмида тош аниқланди.
Ўт пуфаги эмпиемаси ўт пуфаги бўшлиғида кўп миқдордаги йирингли
экссудатнинг тўпланиши билан тавсифланган ўткир холециститнинг асоратларидан
биридир; кўпинча пуфак йўлининг обструктсияси билан бирга келади.
Ўт пуфаги эмпиемасининг асосий клиник кўриниши - бу ўнг қовурға ости сохасида
кучли оғриқ, ҳароратнинг сезиларли даражада ошиши, интоксикация. Улар ўткир
холециститнинг камроқ аниқ белгилари фонида ривожланиши мумкин. Холециститнинг
эмпиема билан асоратланганлиги оғриқнинг сезиларли даражада ошиши, иситма 39-40
даражагача, баъзида склера ва шиллиқ пардаларнинг сарғайиши ёки кўпайиши, ўткир
умумий заифлик, кўнгил айниши ва қусиш билан намоён бўлади.
Ўнг қовурға ости сохасида пальпацияда оғриқ, катталашган ва оғриқли ўт пуфагини
осонликча аниқлаш мумкин, бунда оғриқ пасайиш тенденциясига эга эмас. Палпация ўзи
жуда оғриқли. Ўт пуфаги эмпиемасини холангит ва ўткир холециститнинг бошқа
шакллари (гангреноз, йирингли ва бошқалар) билан ажратиш керак.
Умумий қон текширувида ЭЧТнинг сезиларли даражада кўпайиши, лейкоцитлар
сонининг кўпайиши, лейкоцитлар формуласининг чапга силжиши аниқланиши мумкин.
Ўт пуфагининг эмпиемасида жигарни биокимёвий синовлари одатда нормал чегараларда
қолади, касаллик жиддий обструкция билан кечадиган ҳолатлар бундан мустасно. Кейин
қонда билирубин даражаси, баъзида ишқорий фосфатаза кўтарилади.
Ултьратовуш ёрдамида эхокартина жуда ўзига хос эмас ва жуда ўзгарувчан.
Мониторда сиз структуранинг ўзгаришини, девор қалинлигини, қабариқ ҳажмининг
сезиларли даражада ошишини кўришингиз мумкин. Ўтнинг тўпланиши орган ичкарисида,
эҳтимол газ пуфакчалари, бир хил бўлмаган чўкиндилар ва ёриқлар билан тасвирланган.
Пуфакча бўшлиғида экссудатсия ва суюқлик тўпланиши аниқланади.
Ўт пуфагининг эмпиемаси камдан-кам ҳолларда компютер томографиясида
аниқланади, чунки йиринг сафро сингари сингиш коэффициентига эга.
Даволаш: Ўт пуфагининг истисқоси ва эмпиемасини даволашнинг асосий мақсади
мумкин бўлган асоратларни олдини олиш ва зарарланган аъзони олиб ташлашдир.
Ушбу патология билан холецистэктомия кўрсатилади. Иложи бўлса, ЛХЭ бажариш
лозим. Агар ЛХЭ га қарши кўрсатма бўлса, унда ОХЭ амалга оширилади. Жарроҳликдан
олдин беморнинг гемодинамик параметрларини барқарорлаштириш, детоксификация
терапиясини
ўтказиш
мақсадга
мувофиқдир.
Антибиотикларни
томир
ичига
буюрганингизга ишонч ҳосил қилинг. Агар беморнинг аҳволи оғир бўлса ва операцияни

---

18
кейинги бир неча соат ичида амалга оширишнинг иложи бўлмаса, ўт пуфаги махсус
дренаж ёрдамида қаттиқ радиологик назорат остида декомпрессия қилинади.