Toshkent tibbiyot akademiyasi tibbiy biologiya yo'nalishi talabasi jo'raboyev anvarning

1. Elektroliz vaqtida elektrodlardan moddalar miqdori elektrolit orqali o’tgan elektr miqdoriga to’g’ri mutanosibdir. 
2. Turli xil elektrolitlardan bir xil miqdordagi lektr o’tkazilganda elektrodlarda ajraladigan (o’zgaradigan) moddalar miqdori shu moddalrning kimyoviy ekvivalentlariga to’g’ri mutanosibdir. 
1,6 (yaxlitlanganligi 96500) ga teng va Faradey soni F deyiladi. AgNO3, CuSO4 va H2SO4 eritmalari orqali kulon elektr o’tkaizlganda katotda 1,118 mg kumush 0,3293 mg mis va 0,010446 mg vodorod ajralib chiqadi. Kimyoviy ekvivalent eletkrokimyoviy ekvivalentlar deyiladi. Kimyoviyiy ekvivalnet elektrokimyoviy ekvivalentga nisbat o’zgarmas kattalik bo’lib, eritma 96487
Shunday qilib, elektroliz usuli bilan eritma g. ekv modda ajratib olish yoki uni o’zgartirish uchun bir Faradey elektr sarflash kerak. Zanjir orqali o’tgan elektr miqdorini aniq o’lchash metodi Faradey qonuniga asoslangan. Bunday o’lchashlar uchun kumushli, misli, ionli va boshqa kulonometrlar ishlatiladi. Bu asboblarda elektroliz mahsulotlari tortiladi, titrlanadi. Yoki uning hajmi o’lchanadi. Elektroliz mahsulotlarining miqdori ma’lum bo’lgach sarflangan elektr miqdori oson topiladi. Elektroliz sanoatida juda ko’p jarayonlarda ayniqsa, kimyo sanoatida keng qo’llaniladi. Suyuqlantirilgan kriolit Na3AlF6 dan alyuminiy olish suyuqlantirilgan MgCl2 ni elektroliz qilib, magniy olish misni qo’shimchalardan tozalash, ishqor va tuz eritmalarini elektroliz qilib toza vodorod vodorod olish va boshqalar. Bundan tashqari buyumlarni sirtiga boshqa metallar ya’ni xromlash, nikellash kadmiylash kabi ishlar ham elektrolitik usulda bajariladi. 
IONLARNING HARAKATLANISH TEZLIGI VA UNI ANIQLASH USULI
Ilgari aytib o’tganimizdek, elektroliz vaqtida anion va kationlar elektr tashuvchilar hisoblanadi. Har bir ion o’zining zaryadiga teng elect tashiydi. 
Agar anion bilan kationni zaryadlar kattaligi bir xil bo’lsa, ular baravar tezlik bilan harakatlanayotgan bo’lsa, anionlarning tashigan elektr miqdori kationlarning tashigan elektr miqdoriga teng. 
Ionlarning harakatlanish tezligi ularning tabiatiga kuchlanganligiga konesntratsiyaga haroratga muhitning qovushqoqligiga va boshqalarga bog’liq bo’ladi. Ionlarning harkatlanish teligi odatda juda kichik molekulalarning gazlarridan mjuda kichik bo’ladi. bung sabab shuki ionlarning muayyan yo’nalishdagi harakatlanish tezligi bir necha marta kichik bo’ladi. 
Bunga sabab shuki ionlarning muayyan yo’nalishdagi harakatlanish tezligiga muhit, erituvchining molekulalari katta qarshilik ko’rsatadi. Tok berilgunga qadar ionlar turli yo’nalishda tartibsiz harakatda bo’ladi. tok berilgandan keyin esa anionlar anod tomonga harakatlanadi. Bu tartibli harakatga erituvchining tartibsiz harakatda bo’lgan molekulalari qarshilik ko’rsatadi. 
Ionlarning harakatlanish tezligini aniqlashning turli usullari bor. Eng oddiy usul rangli ionlarning harakatlanish tuzligini aniqlash usulidir. U simon nayga ikkita elektrod taxminan qismiga qadar kaliy xlorid eritmasi quyiladi, ajratgich voronkasiga esa ionlardan biri rangli bo’lgan tuz masalan kaliy permanganat KMnO4 eritmasi quritiladi. Bunda ikkala eritma orasida chegara aniq bilinib turishi kerak. So’ngra elektrodlarga o’zgarmas elektr toki berilsa ma’lum vaqt o’tgandan keyin, ajralish chegarasi ko’tariladi. 
Shundan keyin U simon nayning ikkala tirsagidagi eritmalar chegarasi orasidagi farq o’lchab olinadi va shunga ketgan vaqt aniqlaniladi. Ionning harakatlanishi tezligi quyidagicha topiladi: