Tosnkent moliya instituti u. K. Yakubov, yo. S. Ilxamova, M. I. Azizova elektron tijorat

Tashkillashtiruvchi funksiya. Tovar harakati jarayonida yetkazib 
beruvchilar, ishlab chiqaruvchilar va sotuvchilar o‘rtasida xo‘jalik 
aloqalari tashkil etiladi va amalga oshiriladi. Xo‘jalik aloqalarining 
obyektiv asosi bo‘lib mehnatning tovar harakati bosqichlari bo‘yicha 
bo‘linishi xizmat qiladi, bu esa jarayonlarning alohidalashuviga olib 
keladi va turli aloqa tizimlari birlashtiruvchilarini sozlash talabini 
vujudga keltiradi. Bu masalaning yechimi bir butun oqimli jarayon 
ichida materiallar va axborotning “ishlab chiqaruvchi-iste’molchi” 
zanjiri bo‘yicha harakatini tashkil etish, alohida bosqichlari o‘zaro 

---

24 
ta’sirini ta’minlash va tovar harakati qatnashchilari harakatlarini 
moslashtirish orqali amalga oshiriladi. 
Boshqaruvchi funksiya. Ko‘rib chiqilayotgan jarayonning 
hamma qismlarini bir-biriga moslashtirish va ratsional o‘zaro harakatiga 
erishish uchun ularni boshqarish zarur. Logistik boshqaruv hamma 
turdagi resurslarning iqtisodiga, tovar harakati bosqichlarida jonli va 
buyumlashtirilgan mehnatga ketadigan xarajatlarni kamaytirishga 
qaratilgan. Keng ma’noda logistikaning materiallar harakati jarayoniga 
boshqaruv ta’siri material o‘tkazuvchi tizim parametrlarini berilgan 
chegarada saqlashdan iborat. 
Shunday 
qilish, 
logistika 
tovar 
harakati 
jarayonining 
shakllanishini, logistik jarayonning alohida bosqichlar va qatnashchilari 
o‘rtasida zarur xo‘jalik aloqalarini o‘rnatish yo‘li bilan uning samarali 
ishlashini va materiallar oqimi harakatining boshqaruvini ta’minlab 
beradi. 
Logistika asosining tasnifi. Logistikaning asosiy maqsadi - ishlab 
chiqarilgan mahsulotni vaqtida va zarur miqdorda belgilangan joyga eng 
kam xarajatlar bilan yetkazib borishdir. 
Logistik funksiyalar va maqsadlarning yig‘indisini logistikaning 
asosi tasniflaydi deyiladi. Logistikaning asosi integratsiyalashuvdan, 
tovar harakati jarayonining qatnashchilari va bosqichlarining o‘zaro 
hamjihatligini ta’minlashdan, zarur mahsulotlarni belgilangan joyga, 
so‘ralgan vaqtda eng kam xarajatlar bilan yetkazib berish maqsadida 
moddiy oqimni, unga tegishli bo‘lgan ma’lumotlar asosida 
boshqarishdan iborat. 
Logistik tizimda bo‘lib o‘tayotgan va tashqi muhit bilan o‘zaro 
ta’sirini tasnivlovchi jarayonlar logistikaning tuzilishini amaliy faoliyat 
turi sifatida ochib beradi.