Tovar moddiy zaxiralar chiqib ketishining hisobi va auditi

TMZlarning egalik qilish xuquqi 

bo’yicha bo’linishi


Xususiy (egalik huquqi hamda


xujalik yuritish yoki operativ boshqarish 


xuquqi bo’yicha)


Xususiy bo’lmagan

Qabul qilinadigan yo’ddagi boyliklar, 

agarda etkazib berish shartnomasiga

muvofiq egalik huquqi tashkilotga o’ttan 
bo’lsa

O’rnatilgan tartibda mol etkazib

beruvchilar schyotlarini to’lashdan bosh 
tortish hollarida mas’ul saqlashga qabul
qilingan hamda mol etkazib beruvchilar 
schyotlarini to’lashdan oldin sarflanishi
taqiqlangan boyliklar 
Tashkilotga tegishli bo’lgan, boshqa
tashkilotlarga qayta ishlashga hamda 
sotish uchun, shu jumladan komissiya
shartlarn bo’yicha egalik huquqi xaridorga 
o’tgungacha, berilgan boyliklar

Qiymati to’lovsiz qayta ishlashga qabul

qilingan boyliklar
Garovda hisoblangan tashkilotning
omborida yoki garov oluvchida saqlash 
uchun berilgan, ammo tashkilotga tegishli
boyliklar 

Komissiya (konsignatsiya) shartlarida 

sotish uchun mol etkazib beruvchilardan

qabul qilingan boyliklar 
4-rasm. Egalik qilish xususiyati bo’yicha TMZlarni tasniflash

8

Tugallanmagan ishlab chiqarish — tayyor mahsulotga anlantirilishi ularning 

keyinchalik qayta ishlanishini talab etadigan tovarlardir. Ularning qiymati ma’lum vaqt
8
Muallif ishlanmasi 

---

---

15

paytigacha avval amalga oshirilgan xom ashyo, ishchi kuchi xarajatlari va
tugallanmagan ishlab chiqarish birligiga taqsimlangan ustama xarajatlarining 
(konkret mahsulot birligini tayyorlash bilan bevosita bog’liq bo’lmagan, butun
ishlab chiqarish jarayonini ta’minlash uchun amalga oshirilgan xarajatlar, masalan, 
isitish, elektr energiyasi, suv ta’minoti va shu kabi xarajatlar) summasi sifatida
aniqlanadi; 
Tayyor mahsulot — sotish uchun mo’ljallangan va qayta ishlanishi tugatilgai
buyumlar. Ularning qiymati to’g’ri xarajatlar va ustama xarajatlarning yig’indisi 
sifatida aniqlanadi;
Yordamchi materiallar - qiymati sotib olish paytida umumiy xarajatlar yoki sotish 
xarajatlari sifatida aks ettiriladigan tez sarflanuvchi materiallardir (idora anjomlari,
o’rash materiallari va h.k.). 
Tashkilotlarga tegishli bo’lgan tovar-moddiy boyliklarga u tomondan
tayyorlangan, sotib olingan yoki boshqa shaklda olingan boyliklar kiritilib, ular 
omborda yoki ishlab chiqarish jarayonida joylashgan bo’ladi.
Ishlab chiqarish zaxiralarining yuqorida keltirilgan tasnifi sintetik va analitik 
hisobni tashkil etish, hamda ishlab chiqarish – foydalanish (ekspluatatsiya) faoliyatida
xom ashyo va materiallarning qoldig’i, kelib tushishi va sarflanishi to’g’risida statistik 
hisobotni tuzish uchun ishlatiladi.