Traktorlar va avtomobillar nazariyasi

4.2. Traktorning nazariy tortish tavsifini hisoblash va qurish

4.1-rasmda tortish xususiyatlari parametrlarining o`zgarishi grafiklari yuqori kvadrantda joylashgan. Koordinatalarning kelib chiqishi O nuqtada joylashgan bo`lib, u O` nuqtadan o`ngda traktorning dumalashga qarshilik kuchini P (N) abssissa o`qi uchun qabul qilingan shkalada tasvirlaydigan masofada joylashadi:

(4.3)
bu yerda f - dumalashga qarshilik koeffitsiyenti. f - koeffitsiyentining qiymati hisoblangan traktorning yurgizish turini va tortish tavsifi qurilgan tuproq fonini hisobga olgan holda (K -ilovodagi) jadvaldan olinadi (topshiriqga binoan).
Traktorning gorizontal maydonda barqaror harakatida P_k va P_f o`rtasidagi farq P<sub>ilg</sub> - ilgakidagi tortish kuchini ifodalaydi:
(4.4)
Nazariy tortish tavsifini yasash uchun biz abssissa o`qi bo`ylab shkalasini hosil qilamiz. O`lchov shkalasi shkalasiga teng. Bunday holda, shkalasining barcha nuqtalari shkalasining tegishli nuqtalaridan o`ngga P<sub>f</sub> qiymatiga siljiydi. Ko`rsatkichlar (δ, V, g_kr, N_kr, h_tyag) hisoblanganda tortish tavsifining ordinatalari o`qi bo`ylab tarozilar hosil bo`ladi. Jadvallarning tavsiya etilgan joylashuvi 4.1 rasmda ko`rsatilgan.
Shataksirashni aniqlashning ikki yo`li mavjud:
- oddiy tuproq fonlari uchun yordamchi grafikalar yordamida (4.2 -rasm);
- analitik usul - professor B. Y. Ginsburg uslubi bo`yicha tahliliy yo`l bilan.
Agar usul kurs topshirig’ida ko`rsatilmagan bo`lsa, kurs ishining rahbari tomonidan keltirilmagan bo`lsa, unda talaba usulni o`zi tanlaydi.
Xususan, 4.2 -rasmda ko`rsatilgan (shudgorlanmagan tuproq, yangi shudgorlangan dala, qo`riq yer, yo`l)dan farq qiladigan tuproq fonlari uchun, faqat ikkinchi usuldan foydalanish mumkin.
Birinchi usul. 4.1-rasmda yuqori grafik g'ildirakli traktorlar uchun, pastki qismi esa zanjirli traktorlar uchun ishlatiladi. Grafiklar turli tuproq fonlarida tajribada olingan parametrlar bo`yicha shataksirash egri chiziqlarini chizadi, ular Р_ilg/G_t nisbati funksiyasida quriladi, bu yerda G_t traktorning tortish og'irligi (N).
Biz barcha g'ildiraklari yetaklovchi bo`lgan va zanjirli traktorlarda tortish og'irligi traktorning maksimal og'irligiga teng va P_ilg bog'liq emas deb hisoblagan holda:
(4.5)

4x2 g'ildirakli traktorlarda tortish og'irligi ilgakdagi yuklanishga qarab o`zgaradi va quyidagi formula bo`yicha aniqlanadi:

(4.6)