Transport texnologiyasi. Transport tizimi Transport texnikasi va texnologiyalari nima 1-sahifa

1.4 Turli transport turlaridan foydalanish omillari

Turli xil transport turlari bilan tashishni amalga oshirish bir qator omillarga bog'liq bo'lib, ularning asosiylari quyidagilardir:

muayyan turdagi transportning moddiy-texnika bazasining tabiati va rivojlanish darajasi, bu uning taqdim etilgan tashishni o'zlashtirish qobiliyatini belgilaydi;
korxonalar va aholi punktlariga nisbatan transport vositalari va transport turlari tarmog'ini joylashtirish;
tashish jarayonini tashkil etish, tashishning muntazamligi, yuk va yo'lovchilarni etkazib berish muddatlari.
Har bir transport turi o'ziga xos, faqat joylashuvi, texnik jihozlari, tashish imkoniyatlari, harakatlanuvchi tarkib turlari va boshqalarga xos xususiyatlarga ega. Muayyan transport turidan iqtisodiy jihatdan foydali foydalanish sohalarini aniqlash uchun ham umumiy iqtisodiy, ham xususiy transport omillarini hisobga olish kerak.
Umumiy omillarga quyidagilar kiradi:
tashish va yuk oqimlarining hajmi va yo'nalishini belgilovchi ishlab chiqarish va iste'molning joylashuvi va hajmi;
harakatlanuvchi tarkib turini va uning ish ritmini belgilovchi ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar assortimenti;
tovarni yetkazib berishning dolzarbligini belgilovchi inventar buyumlar zahiralarining holati va boshqalar.
Maxsus transport omillariga quyidagilar kiradi:
aloqa tarmog'ining joylashuvi;
ish sharoitlari, shu jumladan mavsumiylik va ish ritmi;
o'tkazish va tashish qobiliyati;
texnik jihozlar;
transport jarayonini tashkil etish tizimi.
Turli xil transport turlari bo'yicha tashish variantlarini taqqoslashda asosiy ko'rsatkichlar:
operatsion xarajatlar darajasi (tashish xarajatlari);
kapital qo'yilmalar;
harakat tezligi va etkazib berish vaqti;
tashish va o'tkazish imkoniyatlarining mavjudligi;
turli sharoitlarda tashishni ta'minlashda manevrlik;
ishonchliligi va uzluksiz tashish, ularning muntazamligi;
tashiladigan tovarlar va bagaj xavfsizligi kafolatlari;
avtotransport vositalaridan samarali foydalanish shartlari, yuk ortish-tushirish ishlarini mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish.
Har bir transport turi uchun bu ko'rsatkichlarning qiymati har xil. Bu yuk oqimlarining sig'imi va tuzilishi, tashish masofasi, jo'natish hajmi, harakatlanuvchi tarkibning turi, transport turining moddiy-texnik bazasi va boshqa bir qator omillarga bog'liq.