Transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

Yechish:
Bizga berilgan variant quyidagicha bo‘lsin:

№		t впр, с		t впп, с		t рул, с		t исп, с		t рзб, с		σ впр, с		σ впп, с			σ рул, с		σ исп, с		σ рзб, с		P		p1		p2
	1		13		42		40		20		45		3		5	10		5		3		0,99		0,2		0,8
30		14		60		78		50		52		4		6			14		7		2		0,85		0,5		0,5

(11) formula yordamida quyidagini hisoblaymiz:
= 30· π/2 = 47, 124 м
Hosil bo‘lgan natijani (10) formulaga qo‘yib, quyidagini hisoblab topamiz:
s.
Birinchi sinfga mansub havo kemalari uchun , bo‘lgani sababli = s bo‘ladi.
Bizga berilgan samolyot toifasi uchun: ,
Barcha olingan ma’lumotlarni (7) formulaga qo‘yamiz va maksimal qiymatni aniqlaymiz:
= =45 s.
Olingan natijani (3) formulaga qo‘yib, berilgan holat uchun uchish-qo‘nish yo‘lagining o‘tkazuvchanlik qobiliyatini aniqlaymiz:
.
Olingan natija, berilgan holatda (uchish-qo‘nish operatsiyalarini inobatga olgan holda) uchish-qo‘nish yo‘lagining o‘tkazuvchanlik qobiliyati soatiga 48 ta samolyot ekanligini ko‘rsatmoqda.

2. 
   Hisoblangan o‘tkazuvchanlik qobiliyati
   

Ehtimoliy omillarning parvoz jarayoniga ta’siri tufayli uchish-qo‘nish operatsiyalarini bajarish uchun talab etiladigan vaqt intervallari, amalda, nazariy hisob-kitoblarga qaraganda ko‘proq yoki kamroq bo‘ladi. Nazariy usulda amalga oshiriladigan hisob-kitoblardagi xatoliklarni kamaytirish uchun statistika yordamida bir qator koeffitsientlar aniqlangan. Ushbu koeffitsientlarni inobatga olgan holda hisoblanadigan vaqt intervallari quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:

1. 
   ketma-ket uchishlar orasidagi interval:
   

(12);

2. 
   ketma-ket qo‘nishlar orasidagi interval:
   

(13);

3. 
   qo‘nish va undan keyingi uchish orasidagi interval:
   

(14);

4. 
   uchish va undan keyingi qo‘nish orasidagi interval:
   

(15).
«Qo‘nish-uchish» tartibida ishlayotgan uchish-qo‘nish yo‘lagining o‘tkazuvchanlik qobiliyatini hisoblash talab etilayotgani sababli, yuqorida keltirilganlardan faqatgina o‘nto‘rtinchi formulani qo‘llaymiz va bunda - havo kemasining boshlang‘ich startdan ijroiy startga borish vaqti; - ijroiy startda amalga oshiriladigan operatsiyalar uchun sarflanadigan vaqt; - havo kemasining uchish yo‘lagida yugurish vaqti; - tezlik olish va o‘rnatilgan balandlikka ko‘tarilish uchun sarflanadigan vaqt, - qo‘ngan havo kemasining uchish-qo‘nish yo‘lagining yon chegarasidan o‘tib kelish vaqti; К_разб, К_нв, К_пл, К_гл – har bir holatga mos keluvchi koeffitsientlar: К_2рул=0,95; К_1рул=1,35; К_разб=1,25; К_гл=1,3; К_пл=0,95; К_нв=1,4; К_проб=0,95.
Havo kemalarining harakati bir tekisda bo‘lmaganligi sababli uchish va qo‘nishda navbat hosil bo‘lib, bu esa aviakompaniya uchun qo‘shimcha xarajatlarni yuzaga keltiradi. Xarajatni kamaytirishni ko‘zda tutuvchi navbatning o‘rnatilgan optimal uzunliklari mavjud. Mazkur uzunlikka bo‘lgan optimal kutish vaqti mos keladi. Uchish-qo‘nish yo‘lagining hisoblangan o‘tkazuvchanlik qobiliyati qiymatga rioya qilinishini ta’minlashi zarur.
Bir xil turdagi samolyotlar ekspluatatsiya qilinayotgan holatda uchish-qo‘nish yo‘lagining hisoblangan o‘tkazuvchanlik qobiliyati quyidagicha bo‘ladi:
1) ketma-ket uchishlar uchun:
(16);
2) ketma-ket qo‘nishlar uchun:
(17);

1. 
   qo‘nishdan keyingi uchish uchun:
   

(18);

2. 
   uchishdan keyingi qo‘nish uchun:
   

(19).
Agar har xil samolyotlar ekspluatatsiya qilinayotgan bo‘lsa, u holda o‘tkazuvchanlik qobiliyati:
(20).
Bu yerda – i turga mansub havo kemalari jadalligining (интенсивность) umumiy havo kemalari sonidagi ulushi; – aeroportda xizmat ko‘rsatilayotgan havo kemalari turlarining soni.
Yechish:
, , qiymatlarni 2.1 bo‘limdan olamiz: ;
(jadvaldagi bizning variant), t_проб=26,993 s, К_2рул=0,95; К_1рул=1,35; К_разб=1,25; К_гл=1,3; К_пл=0,95; К_нв=1,4; К_проб=0,95 (statistika bo‘yicha);

U holda (14) formulaga muvofiq:

Olingan natijani (18) formulaga qo‘yamiz va holat uchun uchish-qo‘nish yo‘lagining o‘tkazuvchanlik qobiliyatini aniqlaymiz:
samolyot/soat.
Olingan natija, berilgan holatda (uchish-qo‘nish operatsiyalarini inobatga olgan holda) uchish-qo‘nish yo‘lagining o‘tkazuvchanlik qobiliyati soatiga ≈29 ta samolyot ekanligini ko‘rsatmoqda.

3.