Transport vosit

7. O‘z-o‘zini tekshirish savollari
1. Tormoz tizimini diagnostikalashda avtomobil texnik xolatini qanday
diagnostik parametrlar xarakterlaydi?

2. 
   Tormoz tizimini diagnostikalashda fondalaniladigan jihozlar.
   
3. 
   Shinalar qanday nazorat kilinadi?
   

4.Tormoz stendining tuzilishi va ishlash prinsipi. 5.Tormoz tizimini dignostikalashda ish tartibi.


8-AMALIY ishining hisob shakli
“Transport vositalarining tormoz xususiyatlarini diagnostikalash”
Guruh talabasi________________________________________________________
Rahbar ______________________________________ sana _________________
Avtomobil modeli ________________________
Ishlab chiqarilgan vaqti ____________________
2-Jadval

№ t-r	O‘lchanadigan diagnotik parametrlar	O‘lchov birligi	Diagnostika parametrining me’yori	Parametr-ning joriy qiymati	Xulosa
1.	G‘ildirak shinalarining holati va bosimi Chap O‘ng	kgk/sm^2
2.	Tormoz tepkisining erkin yo‘li	mm
3.	Tormoz tepkisini bir marta bosganda tormoz yuritmasi tizimidagi havo bosimi yoki gidrotizimida tormoz suyuqligining olib ketishi	mPa
4.	Tizimda havo bosimi	mPa
5.	Oldingi o‘q g‘ildirak-lardagi tormoz kuchi Chap O‘ng	N
6.	Oldingi o‘q tormozi-ning ishlash vaqti	S
7.	Orqa o‘q tormozining ishlash vaqti	S
8.	Orqa o‘q g‘ildiraklari-dagi tormoz kuchi	N
9.	Qo‘l tormozining tormoz kuchi	N
10.	Oldingi o‘q g‘ildirak-laridagi tormoz kuchi-ning farqi	N
11.	Orqa o‘q g‘ildiraklari-dagi tormoz kuchining farqi	N
12.	G‘ildiraklar tormozla-rining bir vaqta ishlashi: Oldingi o‘q Orqa o‘q Oldingi o‘q orqa o‘qqa nisbatini	sek sek sek

Avtomobilning texnik holati haqida xulosa:







9-AMALIY IShI
TRANSPORT VOSITALARIGA O‘RNATILGAN NAZORAT TIZIMLARI TUZILMASINI O‘RGANISh
1. IShDAN MAQSAD: Zamonaviy avtomobillarga o‘rnatilgan nazorat etuvchi tizimlarni strukturaviy tahlil qilish, pavtomobilaning ular bilan butlanganligini tahlil etish.
2. IShNING MAZMUNI:

1. 
   O‘rganilayotgan O‘NT ning tuzilmaviy shakli tuzish.
   
2. 
   O‘rganilayotgan O‘NT ning prinsipial yoki funksional shakli tuzish.
   
3. 
   Tanlangan diagnostikalash ob’ektining O‘NT bilan butlanganlik darajasi aniqlash.
   

Z.UMUMIY MA’LUMOTLAR
O‘rnatilgan nazorat tizimlari avtomobil konstruksiyasiga kiradigan tizim, uzel va detallar bo‘lib, ATV ning texnik holati va ishlash xususiyatlarini diagnostikalaydi.
Zamonaviy O‘NT nazorat, ishlov berish, saqlash va ma’lumotni chikarib berish jarayonlarini avtomatlashtirishni ta’minlaydi.
ATV bilan bir vaqtda loyihalanadigan va ishlab chikariladigan O‘NT qo‘shimcha diagnostikalash mehnat xajmini kamaytirish (tashki diagnostika vositalarini o‘rnatish va nazorat nuqtasiga ulanish) va ekpluatatsiyaning real ish tartibotlarida texnik holatni muntazam nazorat etish imkonini beradi.
O‘NT ning vazifalari quyidagilardan iborat:
-tez-tez tekshiriladigan tizim va mexanizmlarning nazorat vakti kamaytirish;
- xavfli vaziyatlar, buzilishlarningoldini olish;
- tashqi texnik diagnostikalash vositalari (TDV) yordamida o‘tkaziladigan diagnostikalash amallari mehnat xajmini kamaytirish;
- haydovichining ATV texnik holati to‘g‘risidagi axborot ishlovidan ozod etgan O‘NT tarkibiga o‘rgatilgan datchiklar (diagnostik parametrlarni qo‘l elektr sitallarish o‘zgartirib beradi), aloka simlari, nazorat qilinadigan parametrlarni o‘lchash, ishlov berish va o‘lchagan qiymatlarini tahlil qilish uchun moslamalar, diagnostikalash natijalari ko‘rsatuvchi, saqlovchi va diagnostik axborotni beruvchi moslamalar, tash TDV ulanish moslamalari kiradi.
O‘NT avtotransport vositalari boshqaruv tizimlari bilan chambarchas bog‘liq
O‘NT uchun datchiklar sifatida sanoatda chiqariladigan va muayyan masalalarni yechishga mo‘ljallangan maxsus datchik o‘zgartirgichlardan foydalanadilar.
Datchiklar signallarini o‘lchash uchun milliampermetlar, millivoltmetrlar, millisekundometrlar va boshqa keng ishlatiladigan asboblar qo‘llaniladi.
Natijalarni yaqqol ko‘rsatish maqsadida sonli va milli (strelkali) asboblar, nur va tovush indikatsiyalaridan foydalaniladi.
Ko‘rsatish moslamasining vazifalariga boshqa moslamalar chiqish signallarini qabul qilish, aniklash, ularni displey, shkala, lampali yoki tovushli signalizatorlarda inson buyruklari bilan aks ettirish kiradi. Ax-borotning aks ettirish shakli muhim axamiyatga ega. U maxsus ergonomik talablarga mos kelishi kerak, chunki bu axborot haydovchining harakatlarini boshqaruvda, shu jumladan, xavfli hollarda ishlatilishi mumkin.
Zamonaviy avtomobilning O‘NT markazi bo‘lib mikroprotsessorli bloki (bort kompыoteri) hisoblanadi va quyidagi masalalarni hal qiladi:
- tushayotgan signallarga ishlov berish va ularni tegishli muddatlarga taqsimlash;
- parametrlarni standart sharoitlarga va diagnostikalanadigan agregatlarning berilgan ish tartibotlariga keltirish;
- diagnostik belgilar vektorini tashkil etish va uni etalon vektorlar bilan taqqoslash;
- maxsus algoritmlar bo‘yicha nosozlik turini aniqlash;
- agregat va uzellar ish tartibotlarini aniqlash va kerakli axborotni yig‘ishni boshqarish;
- har xil detal va agregatlar resursini hisob-kitob qilish;
- diagnostik axborotni saqlash uchun uning taksimlanishini boshqarish;
- tashqi TDV bilan ishlov berish uchun axborotni saklash;
- axborot aks ettirish moslamalari uchun chiqish signalini yaratish;
- elektron O‘NT ishlashini nazorat qilish;
- har xil uzel va tizimlarni boshqarish uchun axborot berish.
Parametrlarni standart sharoitlarga va ish tartibotlariga keltirish, o‘lchanayotgan axborotni toraytirish na tayanch ma’lumotlar sonini qiskartirish hisobiga erishiladi.
Nosozlik turini aniqlash va uni ajratish ishga qobiliyatli holat yoki aniq, bir nosozlikni tavsiflaydigan etalon vektorlarini diagnostik betlar vektori bilan ketma-ket taqqoslash orqali erishiladi.
Agregatlar va tizimlar ish tartibotlari, xuddi texnik holati aniqdagida ishlatiladigan algoritmlar bo‘yicha anikdanadi. Faqat etalon vektor o‘rniga ma’lum ish tartibotiii tavsiflaydigan parametr etalon vektoridan foydalaniladi.
Resurslarning hisob-kitobi agregat buzilishi oldi holati aniklash va bashoratlash, diagnostik parametrning ekspluatatsiya jarayonidagi o‘rtacha qiymatining o‘zgarishi qonuniyatlarini aniqlash orqali amalga oshiriladi. Shu yo‘l bilan nosozliklar va rivojlanayotgan nuqsonlar aniqlanadi hamda ekspluatatsiyani to‘xtatish va tegishli ishlarni bajarish zarurati to‘g‘risida qaror qabul qilinadi. Resurs, diagnostikalashni o‘tkazish uchun o‘lchangan yoki agregatlar ish tartibotlari; hisoblanadigan diagnostik belgilar dastlabki ma’lumot bo‘lib xizmat qiladi.