Transport vositalarini loyihalash va hisoblash

am
■
cos 
p
bu yerda: a w - tish profllining burchagi;
$
- tishning qiyalik burchagi; 
rwii.i -yetakchi val shesternyasining radiusi.
Yetaklanuvchi val
6.4-rasm.
Uch valli uzatm alar qutisiga ta ’sir etuvchi kuchlar sxemasi
i-pog‘ona qo‘shilganda, shu pog‘ona juftligining tishlariga 
quyidagi kuchlar ta’sir etadi:
aylana bo‘ylab yo‘nalgan: F, = Mkmaxu ,/ rwi; 
o‘q bo‘ylab yo‘nalgan: Pxi = Pt tgfi; 
radius bo‘ylab yo‘nalgan: Ящ= P, tga^./cos^;
bu yerda: u, - qo'shilgan pog‘onaning uzatishlar soni;
rwi
-yetaklanuvchi val tishli gildiragining radiusi.
Tishli g‘ildiraklar. Tishli ilashishlarda quyidagi nisbatlar o‘rinli: 
to‘g‘ri tishli ilashish m„ = d j z , 
qiya tishli ilashish ms=dvcos
0
/z;
cos# = m j ms, 
bu yerda:
tp-
normal modul, mm; 
ms-
tortsoviy modul, mm;
66

---

dw -
tishli g‘ildirak diametri; 
z -
tishlar soni.
Tishli g‘ildirakning eni uzatilayotgan burovchi momentga va 
vallarning o‘qlari orasidagi masofaga bog‘liq. Uni quyidagicha aniqlash 
mumkin:
b
= (5...
8
) tp.
Vallarning o'qlari orasidagi masofa quyidagicha aniqlanadi:
A
0
= tp {zx+ z
2
)/(2cos/2),
bu yerda:
zi+ z
2
- ilashishda bo‘lgan juftlik tishlari sonining yig‘indisi 
Bu masofa uzatilayotgan burovchi moment bilan quyidagicha 
bog‘langan:
Aq ш о ^М хтах
bu yerda:yengil avtomobillar uchun a = 14,5 - 16 va yuk avtomobillari 
uchun a = 17,0-21,5
Tish profilining burchagi odatda: aw = 20°. Tishning normal moduli 
tp
GOSTdagi qiymatlar orqali topiladi; uning qiymatlari uzatilayotgan 
burovchi momentga bog‘liq.
M
Nm