Tuproq kimyosi
Elementlar landshaft nomi
Download 0.64 Mb.
|
Tuproq kimyosi ma\'ruza matni
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ftor miqdori mg/100g Yalpi Harakatchan
Akval landshaftlarning chiqindi yotqiziqlaridagi yalpi ftorning miqdori 35, harakatchan qismi esa 2,6 mg/100g ni tashkil qiladi. Belyakova (1969) ma’lumotlariga ko‘ra ftorning maksimal miqdori korbonatli qatlamlarga va tuproq hosil qiluvchi jinslarga to‘g‘ri keladi. Bu qatlamlar kalsiyning manbayi tariqasida xizmat qiladi va ayni bir vaqtda ftor uchun geokimyoviy barer vazifasini bajaradi. Bunday geokimyoviy landshaftlarda quyidagicha kimyoviy jarayon sodir bo‘lishi mumkin: CaCO3 + CO2 + H2O + 2F' Ca(HCO3)2 + 2F' CaF2 + 2HCO3 Eritmada paydo bo‘lgan gidrokorbanatlar tezda kationlar bilan birikib yangi tuzni hosil qiladi. Ftor nordon sharoitda jadal migratsiyalanuvchi element hisoblanadi, shu bois u tuproq kesmasida ular orqali yirik suv havzalariga yetib boradi. Ftor miqdori me’yoridan ko‘p bo‘lgan landshaftlarda sug‘orish me’yoriga alohida ahamiyat berish kerak. Ftor sug‘orish suvlari bilan yirik suv havzalariga tushmasligi lozim. O‘zbekistonning sug‘oriladigan tuproqlarida ftorning miqdori ekin turi, tuproq tipi, qatlam qalinligi va geografik o‘rniga qarab har xil miqdorda uchraydi. Surxondaryo viloyatida tarqalgan eskidan sug‘oriladigan tipik bo‘z tuproqlarning g‘o‘za va beda ekilgan maydonlarida harakatchan ftor miqdori 6,4-7 mg/kg, maxsus erituvchilarda eriydigan ftor miqdori esa 10,4-10,6 mg/kg oralig‘ida bo‘ladi. Farg‘ona viloyatining atroflaridagi tuproqlarda ftor miqdorini ko‘radigan bo‘lsak, uning miqdori bir muncha yuqori ekanligini, ya’ni haraktchan ftor bog‘larda, g‘o‘za, beda dalalarida, uzumzorda 7,0-14,5 mg/kg atrofida ekanligini ko‘rish mumkin. Yalpi ftor miqdori esa 320-1362 mg/kg tashkil qiladi. 60 — jadval Download 0.64 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||