Туракулов э. Педагогик технологиялар ва махорат

 
11. 
Функционал - фойдали таҳлил методи. 
Бу методнинг яратувчилари сифатида Пермлик муҳандис Ю.М. Соболев ва 
Л.Маез бошчилигидаги Американинг «Женерал електрик» фирмасининг 
муҳандисларидир. 
Бу техник обектларнинг техник-иқтисодий методи бўлиб, уламинг ис-
теъмолчилик ўзига хослиги ва бу ўзига хосликни таъминловчи чиқимлар 
ўртасидаги муносабатларни яхшилашга хизмат қилади. Бу методнинг моҳияти 
шундаки, ижрочи обектга бажарилиши лозим бўлган амалиар ва истеъмолчи 
талаблари нуқтаи назардан ёндошади. Бу метод бир қатор мураккаб конструк-
сиялаига ишлов бериш, уламинг технологиклиги, самарасиз чиқимларига қарши 
«марказлашган ҳужум» ташкил этиш, моддий ва меҳнат омилларидан самарали 
фойдаланишни оширишни ҳал қилишда иқтисодий самарадор метод 
ҳисобланади. Мамлакатимиздаги илмий ташкилотлар ва корхоналарнинг 
хўжалик ҳисоби ва ўз-ўзини маблағ билан таъминлашга ўтилиши бу методдан 
кенг фойдаланиш лозимлигини кўрсатади. Шунингдек, функсионал-фойдали 
таҳлил асослари олий мактабда бўлғуси мутахассис- тадқиқотчиларга (конст-
рукторлар, технологлар) дарс сифатида ўқилиши лозим. Бу эса олий ўқув юр-
тини битиргандан сўнг бориб ишлайдиган илмий ташкилот (корхона)да 
маҳсулотлар конструкциясини, уни тайёрлаш технологиясини яхшилашнинг 
конкрет йўлларини аниқлашга янги имкониятлардан келиб чиқиб ишлаб 
чиқариш ва ускуналарни ишлатиш ҳамда ортиқ даражадаги сарф-ҳаражатларни 
бартараф қилишга имкон беради. Масала шундаки, функционал-фойдали таҳлил 
нуқтаи назардан қаралганда, маҳсулот ишлаб чиқаришнинг барча 
сарф-ҳаражатлари фойдали ва фойдасиз ҳамда ортиқча деб тақсим қилинади. 
Кейингилари яққол кўриниб туиган ва беҳуда сарфлардир. Бу метод бўйича 
ўқитишнинг самарадорлигини ошириш учун мамлакат олий ўқув юртларида 
тўпланган тажрибалардан фойдаланиб, функционал-фойдали таҳлил ва конст-
руксияларнинг технологиклиги бўйича махсус курслар ишлаб чиқиш зарурдир.