Turizm biznesida xavfsizlik va uning yo’nalishlari mundarija kirish i-bob. Globallashuv sharoitida turizm tizimini rivojlanishi va iqtisodiy xavfsizligini ta’minlashning nazariy-ilmiy asoslari

1.3.1-jadval
"Turizm xavfsizligi" tushunchasining ta’rifini qiyosiy tahlil qilish¹⁸

Davlat	Konsepsiya ta’rifi
Ukraina	Fuqarolar, yuridik shaxslar va davlatning turizm sohasida huquq va qonuniy manfaatlarini ta’minlashning ijtimoiy, iqtisodiy, huquqiy va boshqa holatini tavsiflovchi omillar majmui.
Qozog’iston	Turistlarning shaxsiy xavfsizligi, ularning mol-mulkining xavfsizligi va sayohat paytida atrof-muhitga zarar yetkazmaslik, shuningdek, turizmdan uchinchi davlatlarga noqonuniy migratsiya va tranzit, jinsiy, mehnat yoki boshqa maqsadlarda foydalanishning oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar majmui.
Belarus	Turistlarning hayotini, sog’lig’ini, mulkini saqlash, sayohat paytida atrof-muhitga zarar etkazmaslik
Moldova	Turistlarning shaxsiy xavfsizligi

Tadqiqot shuni ko’rsatdiki, Qozog’iston, Ukraina, Belarus va Moldova respublikalarida turistlar xavfsizligini ta’minlash usullari o’z ichiga turistik faoliyatni litsenziyalash, standartlashtirish va sertifikatlash, shuningdek, turistlarni sug’urta qilishni oladi.
Ayrim mamlakatlarda turizm sohasida xavfsizlik ta’minlash va tahdidlarni oldini olishga qaratilgan strategik davlat hujjatlari tayyorlashga katta e’tibor qaratilmoqda.
Bunga misol Avstraliya davlati bo’lib, u yerda milliy turizm tizimi xavfsizligi rejasi mavjud. Reja milliy turizm xavfsizligi tizimi o’z navbatida tahdidlariga vaqtida va tezkor javob berishini ta’minlash uchun Avstraliya milliy va mintaqaviy turizm organlari va turizm sanoatini birlashtirishga qaratilgan. Rejaning asosiy maqsadlari - muayyan xavfsizlik tahdidi darajasini baholash, unga javob berish bo’yicha takliflarni ishlab chiqish va Avstraliya turizm sanoatining asosiy ishtirokchilarining harakatlarini muvofiqlashtirish.
Ushbu hujjat uch qismdan iborat:

1. 
   Xavfsizlikka tahdidlar monitoringi, turizm sohasidagi tahdidlarni operativ boshqarish va tahdidlarning namoyon bo’lishi oqibatlarini bartaraf etish bo’yicha maqbul yondashuvlarni aniqlash;
   
2. 
   Inqirozdan keyin turizm industriyasini takomillashtirish bo’yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish;
   
3. 
   Inqirozdan keyin davlat boshqaruvi tizimini tiklash ishlarini amalga oshirish bo’yicha.¹⁹
   

Rejada xavfsizlikka tahdid (xavf) yuzaga kelganda, uning xavflilik darajasi va xususiyatiga qarab, Avstraliya turizmni boshqarish tizimi faoliyatining umumiy tartibi belgilangan.
Rejaning mazmuni turizm xavfsizligini ta’minlash bilan shug’ullanadigan tashkilotlar o’rtasidagi o’zaro munosabatlarning umumiy tamoyillarining mavjudligi, shuningdek, bunday o’zaro ta’sirni amalga oshirish jarayonida vaqt, boshqaruv harakatlari va tartiblarini batafsil tartibga solish bilan ajralib turadi.
E’tibor bering, Avstraliya xavflarni tasniflash tizimidan foydalanadi, bu ularning to’g’ridan-to’g’ri va bilvosita bo’linishini o’z ichiga oladi. Bu yondashuvning asosiy afzalligi shundaki, u nafaqat real va potentsial tahdidlarni, balki salbiy oqibatlari o’rta va uzoq muddatli istiqbolda turizm rivojlanishiga ta’sir ko’rsatishi mumkin bo’lgan “aniq bo’lmagan” xatarlarni ham aniqlash imkonini beradi.
Avstraliyada milliy turizm tizimi xavfsizligi rejasini faollashtirish darajasi xavf turizm xavfsizligining oltita asosiy ko’rsatkichlarining har biriga qanchalik ta’sir qilishiga bog’liqdir. Jumladan:
1) Avstraliyaning turizm uchun qulay mamlakat sifatidagi imidji (“turistik brend”);
2) xalqaro turizmning holati va rivojlanishi;
3) ichki turizmning holati va rivojlanishi;
4) turizm industriyasining rentabellik darajasi;
5) turizm industriyasining xavfsizlikka tahdidlar ta’siridan qutulish qobiliyati;
6) turizm industriyasini tiklash uchun zarur bo’lgan davlat moliyaviy yordami miqdori.
Tadqiqot natijasi shuni ko’rsatadiki, Avstraliya xavfsizlik tizimi xavfli va tahdidli vaziyatlarni tahlil qilish o’z ichiga to’rtta bosqichni qamraydi. Bu bosqichlar asosida Avstraliya davlati xavfli va tahdidli vaziyatlarni tahlil qiladi va salbiy oqibatlarini oldini oladi.