TüRKİYE’de bölgesel geliŞme poliTİkalari ve projeleri İsmail sarica

Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 
Bu Planda, ekonominin bütünleşmesi; sektörler ve bölgelerarası bağların 
güçlenmesine, mal ve hizmet akımlarının yoğunlaşmasına bağlı olduğundan, 
birbirlerine bağlı ve aralarında belli toplumsal ve ekonomik iş bölümü olan 
yerleşme merkezleri sistemiyle pazarlama düzeninin gerçekleşmesini içeren bir 
mekan örgütlenmesi gereği belirtilmiştir. Anılan mekansal planlamanın 
gerçekleştirilmesini sağlamak üzere, gerekli kurumsal yapının oluşturulması 
kararlaştırılmıştır. 

---

 
Türkiye’de Bölgesel Gelişme Politikaları ve Projeleri 
 
 
158
Teşvik tedbirlerinin, sanayinin bölgeler arası dengesiz dağılımını giderecek 
yönde kullanılmasına işaret edilen Planda, teşvik sisteminin mal ve mekan 
bazında kademelendirilmesi ve alınacak önlemlerin bölgeler için farklılaştırılması 
gereğine işaret edilmiştir. 
Ayrıca, geri kalmış bölgelerdeki yerel sermayenin bu bölgelerdeki kaynak ve 
olanaklar değerlendirilerek, bölge kalkınmasında aktif rol oynayabilmesini 
sağlayacak önlemlerin alınması istenmiştir. 
Yine Dördüncü Planda;
• Kalkınmada Öncelikli Yöreler politikaları çerçevesinde, Doğu ve 
Güneydoğu Anadolu bölgelerine ilişkin sorunların bir bölgesel gelişme 
anlayışı çerçevesinde ele alınmasının bir itici güç olacağı, 
• Bu çerçevede özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde tarımsal 
faaliyetlerde toplumsal yararın istenilen ölçekte sağlanması ve toplumsal 
yapıda gerekli değişikliklerin gerçekleştirilmesi için, insan-toprak ilişkisinin 
düzenlenmesi amacıyla, kamu arazisinin kullanımına ilişkin yasalarda 
değişiklik yapılması,
• Hayvancılığın geliştirilmesi ve bunun bölgede bir itici güç olmasını temin 
amacıyla, Doğu Anadolu bölgesinde hayvancılığı, ilgili sanayilerle birlikte 
düşünen geniş kapsamlı bir proje çalışmasının Planın ilk yılı içinde 
bitirilmesi, 
• Kuzeydoğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin birbirleri ve ülkenin öteki 
bölgeleriyle bütünleşme düzeylerini artırmak için, bölgesel merkezler arası 
ulaşım zamanını azaltıcı bir ulaşım ağının oluşturulması ve mevcut yol 
bağlantılarının iyileştirilmesi gereği,
• Aşağı Fırat Projesinin Güneydoğu Anadolu bölgesi için çok amaçlı bir 
gelişme projesi olarak geliştirilip hızlandırılması,
• Kamu üretken yatırımlardan geri kalmış yörelere düşen payın normalden 
yüzde 10 daha yüksek tutulması,
• Sanayinin Kalkınmada Öncelikli Yörelere götürülmesine ağırlık verilmesi ve 
geri kalmış yörelerde zorunlu görülen bazı yatırımların yapılması,
• Özel girişimin kuruluş ve işletme aşamasındaki sorunlarının çözümü için 
Kalkınmada Öncelikli Yöreler Destekleme Fonu kullanılması ve Doğu ve 
Güneydoğu Anadolu Bölgelerindeki maden potansiyelinin daha etkin 
şekilde değerlendirilmesini teminen gerekli çalışmaların yapılması, 
• Planda yeralan politika tedbirleri ve hedefler arasındadır.