Turkm dili-7 2017. indd

§ 6. SÖZLEMDE SÖZLERIŇ BAGLANYŞYGY

▲ Söz düzümleri we sözlemler sözleriň özara baglanyş- maklary netijesinde hasyl bolýarlar. Bu baglanyşygyň iki görnüşi bar:

Sözleriň baglanyşygy
Garaşsyz baglanyşyk ^{Garaşly baglanyşyk}

1. Garaşsyz baglanyşyk

Sözleriň deň hukukly baglanyşygyna garaşsyz bag- lanyşyk diýilýär.
Bu baglanyşyk deňdeş agzalarda, ýüz tutma sözlerde, tirkeş sözlerde bolýar.
Meselem:
Salam size, daýy, daýza, ini, agam! Oglan-uşak, uly kiçi, eşidiň, how!
Oçerk, hekaýa, powest – epik žanra degişlidir.

34. 
    nji gönükme. Garaşsyz baglanyşan sözleri tapyň.
    

Ýedi asyrdan soň ata-babalarynyň mirasdüşerleriniň diline düşen beýik şahsiýetleriň: Ýunus Emre, Garajaog- lan we gaýrylaryň ruhy mirasy guwanmaga, buýsanmaga mynasypdyr.
Ýunus Emre her bir zatda ynsan oglunda söýgini oýarmaga, ýagny barlyga söýgi, gurmaga, döretmäge, bilmäge, dostluga, hupbul Watana hak-Huda söýgi oýarmaga dalaş eden beýik şahsyýet hökmünde türki halklaryň kalbynda ýaşaýar. Edil häzirki zamanda ynsan balasyna Ýunusyň ündew edýän söýgüsi howa ýaly gerek.

35. 
    nji gönükme. Aşakdaky sözlemlerden garaşsyz baglany- şan sözleri tapyň we depderiňize göçüriň.
    

1. Aýlar bazardan ruçka, depder, galam, çyzgyç aldy. 2. Bu gün bize Gurban, Döwran, Diýar geldi.

3. 
   Eý, Hudaý! Gam-teşwişden, hapalykdan, ejizlikden, ýalkawlykdan, bahyllykdan, gorkaklykdan, bergidarlykdan we horlukdan halas et diýip Senden pena dileýärin (!)⁵ (Hadys). 4. Men Hywadaky, Samarkantdaky, Buharadaky gadymy ýadygärlikleri gördüm. 5. Namartlar ýagşyny, pisi näbilsin. (Magtymguly).
   

36.