Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI
Download 12.69 Mb. Pdf ko'rish
|
Türkmen diliniň düşündirişli sözlügi II (K-Z)-2016`Ylym
TÜÝJERIBERMEK
[tüýjörüvermek], işl. Birden tüýjerip ugramak. Gaty ýadadymy, nämemi, oglanjygyň ýüzi tüýjeriberdi. TÜÝJERIŞ [tüýjörüş], iş ady. Tüýjermek ýagdaýy. TÜÝJERIŞMEK [tüýjörüşmök], işl. Ýüzi üpür- çüpür bolup başlamak. Çagalaryň ýüzleri tüýjerişip, eginleri ýygrylyşyp durdy. TÜÝJERME [tüýjörmö], iş ady. Tüýjermek ýagdaýy. TÜÝJERMEK [tüýjörmök], işl. 1. Ýüzündäki tüýler mese-mälim bildirişip durmak, çykyşyp 391 durmak. 2. göç.m. Ýüzi tebigy reňkini ýitirip, diňe tüýleri aýyl-saýyl bolup durmak. Tüýjerip durmak. TÜÝJERMEKLIK [tüýjörmöklük], iş ady. Tüýjermek ýagdaýy. TÜÝJERMEZLIK [tüýjörmözlük], işl. Tüýjerip durmazlyk. TÜÝJERTMEK [tüýjörtmök], işl. 1. Ýüzüňdäki bildirişip duran tüýleri aýyrmazlyk, görkezip durmak. Ýüzüňi tüýjerdip durmak. 2. Bir zadyň ýüzüni üpür- çüpür etdirip zaýalatmak. Bilmän jalbarymyň ýüzüni gury ýandak degrip tüýjerdipdirin. TÜÝJÜK, at, ser. Tüýjümek. TÜÝJÜMEK [tüýjümök], syp. Ýüzi tüýjerip duran, ýüzi üpür-süpür tüý bolup duran. Tüýjümek mata. TÜÝKESME: tüýkesme ogry barypýatan ogry, aňrybaş ogry, tüýs ogry. TÜÝKÜLIK [tüýkülük], at. Adamyň agyz boşlugynda emele gelýän suwuklyk. Soňky tüýkülik sakgal ezmez (Nakyl). TÜÝKÜLIKLEME [tüýkülüklömö], iş ady. Tüýküliklemek ýagdaýy. TÜÝKÜLÜKLEMEK [tüýkülüklömök], işl. Bir zada tüýkülik çalmak, bir zady tüýkülik bilen öllemek. TÜÝKÜLIKLEMEZLIK [tüýkülüklömözlük], iş ady. Tüýkülik bilen öllemezlik, tüýkülik çalmazlyk. TÜÝKÜLIKLETDIRMEK [tüýkülüklötdürmök], işl. Başga birine tüýkülik bilen ölletdirmek, tüýkülik çaldyrtmak. TÜÝKÜLIKLETMEK [tüýkülüklötmök], işl. Başga biriniň tüýküliklemegine mümkinçilik bermek, ýol bermek. Näme, üsti-başyňy tüýkülikledipsiň?! diýip, ejesi ogluna käýedi. TÜÝKÜLIKLEÝIŞ [tüýkülüklöýüş], iş ady. Tüýküliklemek ýagdaýy. TÜÝKÜRIŞ [tüýkürüş], iş ady. Tüýkürmek ýagdaýy. TÜÝKÜRIŞMEK [tüýkürüşmök], işl. Birnäçe bolup tüýkürmek. TÜÝKÜRME [tüýkürmö], iş ady. Tüýkürmek ýagdaýy. TÜÝKÜRMEK [tüýkürmök], işl. 1. Agyz boşlugynda ýygnanan tüýküligi tüflemek. 2. Yryma görä: göz degmesin! diýen manyda çüfläp, tüf-tüf etmek. TÜÝKÜRMEKLIK [tüýkürmöklük], iş ady. Tüýkürmek ýagdaýy. TÜÝKÜRMEZLIK [tüýkürmözlük], işl. Tüýküligiňi tüf-tüf edip, agzyňdan çykaryp dökmezlik. TÜÝKÜRTMEK [tüýkürtmök], işl. 1. Tüýküligi agyzdan daşaryk çykardyp taşlatmak. 2. Yryma görä: göz degmesin diýen manyda tüf-tüf etdirmek, çüfletmek. TÜÝLEK [tüýlök], syp. Ösgün we gür tüýli. TÜÝLEKŞORA [tüýlekşo:ro], at. Boýy 50-60 sm ýetýän bir ýyllyk ýabany ösümlik. TÜÝNÜK, at. 1. Gara öýüň uklaryny birleşdirýän ýokarky tegelek bölegi. 2. gepl.d. Ýaşamak üçin jaý, öý. Hemmämiz bir tüýnügiň astynda ýaşaýarys. Tüýnükli ýaglyk ortasy tegelek nagyşly gyňaçlyk uly ýaglyk. TÜÝNÜKÝÜP, at.Tüýnükden asylyp goýulýan owadan gotazly ýüp. TÜÝS I, at. Görnüş, keşp, sypat, boluş. Tüýsi üýtgemek belli bir sebäbe görä ýüz keşbi üýtgemek. Agaýunus Göroglynyň tüýsüniň üýtgänini bildi-de, öňki heňini birneme ýumşadyp ugrady ( Görogly ). TÜÝS II, syp.Hakyky, barypýatan, edil, hut.Ol meni tüýs wagtynda goldady. TÜÝSLI [tüýslü], syp.Görnüşli, hilli.Gezip ýörseň, her tüýsli adamlara gabat gelýärsiň. TÜÝTDÜRMEK [tüýtdürmök], işl. Tüýtmek işini başga birine etdirmek. TÜÝTI-TÜÝTI [tüýtü-tüýtü], üml. Towugy çagyrmak üçin aýdylýan söz. TÜÝTME [tüýtmö], iş ady. Tüýtmek ýagdaýy. TÜÝTMEK [tüýtmök], işl. 1. Ýaplygan ýüňi, pagtany eliň bilen çekişdirip, übtük-übtük etmek.Ol ýorgana salmak üçin ýygnap ýören ýüňüni tüýdüp çykdy. 2. Köp eşik ýyrtmak, köneltmek. TÜÝTMEKLIK [tüýtmöklük], iş ady.Tüýtmek ýagdaýy. TÜÝTMEZLIK [tüýtmözlük], iş ady.Tüýtmek işini etmezlik. TÜÝTMELEME [tüýtmölömö], iş ady.Tüýtmek ýagdaýy. TÜÝTMELEMEK [tüýtmölömök], işl. 1. Tüýdüm-tüýdüm edip çykmak, bulaşygyny açmak. Ýüň tüýtmelemek. 2. göç.m. Azar bermek, ýolmalamak. TÜÝTMELEMEZLIK [tüýtmölömözlük], iş ady. Tüýtmelemek işini etmezlik. TÜÝT-MÜÝT: tüýt-müýt etmek 1) çalak-çulak tüýdüp çykmak. Hany, galanja ýüňleri-de tüýt-müýt edeli. 2) basa düşüp, gabyrt-guburt etmek, basmak. Gelne baş salynýan jaýda bir daýaw aýal garşydaşyny derrew tüýt-müýt edip, baryp kürteli gelni gujaklady. TÜÝTMELEÝIŞ [tüýtmölöýüş], iş ady. Tüýtmelemek ýagdaýy. TYG [ty:ğ], at. 1. Gylyç, pyçak, päki ýaly sowuk ýaragyň inçelip, ýukalyp gidýän ýiti tarapy, ýüz tarapy; durky, uzynlygy. 2. Sowuk ýaraglaryň umumy ady. Tyg ýarasy biter, dil ýarasy bitmez (Nakyl). TYGLAMA [ty:ğlama], iş ady. Tyglamak ýagdaýy. TYGLAMAK [ty:ğlamak], işl. Tyg bilen ýaralamak, tyg bilen kesmek. Ýolugyşan duşmanyň bermese boýun, Öň tüpeňläp, soňra tyglamak gerek (Baýly şahyr). 392 TYGLAMAKLYK [ty:ğlamaklyk], iş ady. Tyglamak ýagdaýy. TYGLAMAZLYK [ty:ğlamazlyk], iş ady. Tyglamak hereketini etmezlik. TYGLAÝYŞ [ty:ğlaýyş], iş ady. Tyglamak ýagdaýy. TYGSAMAK [tyğsamak], işl. Eti gaçmak, eti dökülmek, horlanmak, ytygsamak. Eti tygsamak. TYGŞYT [tyğşy:t], at. Bisarpa tutman, aýawly saklanan. TYGŞYTLABERMEK [tyğşy:tlavermek], işl. Tygşytlap başlamak. TYGŞYTLAMA [tyğşy:tlama], iş ady. Tygşytlamak ýagdaýy. TYGŞYTLAMAK [tyğşy:tlamak], işl.1. Bisarpa tutman aýap saklamak; isrip etmän, yrýa etmän artdyrmak, süýşürip goýmak. 2. göç.m. Düzgüne salmak, serenjam bermek, tertibe salmak. TYGŞYTLAMAKLYK [tyğşy:tlamaklyk], iş ady. Tygşytlamak ýagdaýy. TYGŞYTLAMAZLYK [tyğşy:tlamazlyk], iş ady. Tygşytlap goýmazlyk, tygşytly tutmazlyk. TYGŞYTLANMAK [tyğşy:tlanmak], işl. Tygşytly saklanmak. TYGŞYTLAŞMAK [tyğşy:tlaşmak], işl. Bilelikde tygşytlamak. TYGŞYTLATDYRMAK [tyğşy:tlatdyrmak], işl., ser. Tygşytlatmak. TYGŞYTLATMAK [tyğşy:tlatmak], işl. Bir zady tygşytly saklatmak. TYGŞYTLAÝYŞ [tyğşy:tlaýyş], iş ady. Tygşytlamak ýagdaýy. TYGŞYTLY [tyğşy:tly], syp.1. Aýawly, isripsiz. 2. Tertipli, düzgünli, serenjamly. TYGŞYTLYLYK [tyğşy:tlylyk], at. Tygşytly bolmaklyk. TYGŞYTSYZ [tyğşy:ssyz], syp. Zady aýawsyz, bisarpa harçlaýan, bisarpa tutýan. TYGŞYTSYZLYK [tyğşy:ssyzlyk], at. Tygşydy ýokluk, tygşytly dällik, tygşytly bolmazlyk. TYGYRDAMA [tyğyrdama], iş ady. Tygyrdamak ýagdaýy. TYGYRDAMAK [tyğyrdamak], işl. Tygyr-tygyr edip seslenmek, tygyr-tygyr edip hereket etmek (ýöräp barýan arabanyň, galtagyň tigriniň sesi hakynda). TYGYRDAMAKLYK [tyğyrdamaklyk], iş ady. Tygyrdamak ýagdaýy. TYGYRDAMAZLYK [tyğyrdamazlyk], iş ady. Tygyrdap ýöremezlik, hereket etmezlik. TYGYRDAŞMAK [tyğyrdaşmak], işl. Birnäçe araba tygyrdyly ses çykaryp ýöräp barmak. Arabalar tygyrdaşyp barýar. TYGYRDATDYRMAK [tyğyrdatdyrmak], işl. Tygyrdyly hereket etdirmek. TYGYRDATMAK [tyğyrdatmak], işl. Tygyr- tygyr seslendirip ýöretmek, sürmek. TYGYRDAÝYŞ [tyğyrdaýyş], iş ady. Tygyrdamak ýagdaýy. TYGYRDY [tyğyrdy], at. Hereketdäki arabanyň, galtagyň we ş.m. tygyrdap eşidilýän sesiniň ady. Öýüň aňyrsyndan galtagyň tygyrdysy eşidildi. TYGYRDYLY [tyğyrdyly], syp. Tygyrdy bilen hereket edýän. TYGYR-TYGYR [tyğyr-tyğyr], s. ş. aňl. söz. Araba, galtak ýörände, sürlende çykýan ses. TYKGYLDAMA [tykgyllama], iş ady. Tykgyldamak ýagdaýy. TYKGYLDAMAK [tykgyllamak], işl. Tykgyldyly ses etmek, tykgyldap seslenmek. TYKGYLDAŞMAK [tykgyllaşmak], işl. Birnäçe zat bir wagtda tykgyldyly ses etmek. TYKGYLDATMAK [tykgyllatmak], işl. Tykgyldyly ses çykartmak. Gapyny tykgyldatmak. TYKGYLDAÝYŞ [tykgyllaýyş], iş ady. Tykgyldamak ýagdaýy. Sagadyň tykgyldaýşy. TYKGYLDY [tykgylly], at. Bir zadyň, başga bir zada çala degmegi netijesinde arasy üzülip çykýan sesiň ady. TYKYRABERMEK [ty:kyra:vermek], işl. Tykyrap başlamak. TYKYRAMA [ty:kyrama], iş ady. Tykyramak ýagdaýy. TYKYRAMAK [ty:kyramak], işl. Oňlaman, ikirjiňlenip, ýaýdanyp durmak; et diýlen zady etmejek bolup durmak. Muhammet ahun tykyrap durmady (A.Gowşudow). TYKYRAMAKLYK [ty:kyramaklyk], iş ady. Tykyramak ýagdaýy. TYKYRAMAZLYK [ty:kyramazlyk], iş ady. Tykyrap durmazlyk. TYKYRAŞMAK [ty:kyraşmak], işl. Birnäçe bolup tykyramak. Olar bu gürrüňe tykyraşdylar. TYKYRATDYRMAK [ty:kyratdyrmak], işl., ser. Tykyratmak. Download 12.69 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling