Turli yosh guruhlarida nutqning tovush madaniyatini shakllantirish metodikasi reja

Maqsad: Artikulyatsiya apparati organlarining aniq harakatlarini mashq qildirish.
Mazmuni: Pedagog bolalarga ular boqqa gul tergani kelganligini ma’lum qiladi. Ayrim bolalar uzoqqa ketib qolishdi, ularni xay-xo’ylab chaqirish lozim (kaftlarini og’ziga karnay qilib qo’yadi va qanday qilib «xoy-xuv» deb talaffuz qilish kerakligini ko’rsatadi). Bolalar ikki kichik guruhga bo’linadilar. Bir guruh pedagog yonida qoladi (ular past ovozda «xoy-xuv» deb talaffuz qilishlari kerak), boshqa guruh esa ajratilgan joyga yo’l oladi (ular «uzoqda» va baland ovozda chaqiradilar).
Metodik ko’rsatmalar: Past ovozda so’zlaydigan bolalar baland ovozda «xoy-xuv» deb talaffuz qiladigan» guruhga kiritiladi. Barcha bolalar har ikki tovushni bir tekisda talaffuz etishlari, ovoz balandligidan to’g’ri foydalanishlarini nazorat qilish darkor.
«V» tovushi
Bo’ri va it
Maqsad: Tinglash qobiliyatini va «v» tovushini aniq talaffuz qilishni tarbiyalash. Bir vaqtning o’zida og’izdan uzun nafas chiqarishni, ovoz balandligini o’zgartirishni mashq qilish.

1. 
   variant: Tarbiyachi bolalarga bo’rining qanday uvillashini tinglashni taklif kiladi (sekin ovozda: uvvvv...), so’ngra itning qanday xurishini tinglashni taklif qiladi (baland ovozda: vov-vov). Uning ko’rsatmasi bo’yicha bolalar ovoz balandligini oshiradilar, bo’rining uvillashi va itning xurishiga taqlid qiladilar.
   

Metodik ko’rsatmalar: Taqlidlarning to’g’ri talaffuz etilishini nazorat qiling. Bo’rining uvillashi past ovozda, itning xurishi baland ovozda.

2. 
   variant: Tarbiyachi bolalarga bir nafasda bo’rining uvillashi, itning xurishi va yana bo’rining uvillashini ko’rsatishni taklif kiladi. Bolalar bu jonzotlar ovoziga ketma-ket taklid qiladilar: past-baland-past.
   

Metodik ko’rsatmalar: Bolalarning ovozni pasaytirish va kuchaytirishni boshqa nafas olmasdan bir nafasda amalga oshirishlari, past ovozdan baland ovozga oxisa o’tishlarini nazorat qiling.