Turon nashr

Корпоратив ижтимоий жавобгарликка қаршилик. Milton Friedman корпоратив ижтимоий жавобгарликка қарши қуйидаги йўналишларда баҳслашди.
(а) Корхоналар масъулиятга эга эмас; фақат одамлар масъулиятга эга. Корпорациялар учун масъул менежерлар улар томонидан ишлайдиган бизнес эгалари олдида жавобгардир.
(b) Ушбу иш берувчилар ўзларининг мақсади сифатида хайрия ишларига эга бўлишлари мумкин, аммо одатда уларнинг мақсади жамиятнинг асосий қоидаларига, ҳам қонунда, ҳам ахлоқий одатларда акс этган қоидаларга мувофиқ имкон қадар кўпроқ пул ишлашдир.
(c) Агар менежернинг ижтимоий мажбуриятлари борлиги ҳақидаги баёнот бирон бир маънога эга бўлса, демак у иш берувчиларнинг манфаатларига мос келмайдиган тарзда ҳаракат қилиши керак.
(d) Агар менежерлар умуман олганда, пул эгалари маблағларини ваколатли бўлганлардан бошқа мақсадлар учун сарфласалар.
Манфаатдор томонларнинг кўриниши. Ташкилотларнинг бошқа манфаатдор томонларнинг манфаатларини қанчалик ҳисобга олишлари уларнинг ҳуқуқий мажбуриятлари ва манфаатдор томонларни шерик сифатида қарашларига боғлиқ бўлади. Бу, айниқса, акциядорлар бизнесга эгалик қиладиган бизнес шароитида жуда муҳимдир, аммо ходимлар, мижозлар ва ҳукумат ҳам ўз манфаатларини ҳисобга олиш учун айниқса кучли даъволарга эга. Бу асосан табиий ҳуқуқ назариясидан келиб чиққан ва индивидуал ва жамоавий ҳуқуқлар тушунчасига асосланган далилдир.²⁴¹


6.6. Этика, қонун, бошқарув ва ижтимоий жавобгарлик
Foundations of Accounting in Business - FAB Study Text 2016. PART В: Chapter 07 Corporate governance and social responsibility» бобида корпоратив бошқарув ва бизнеснинг ижтимоий масъулияти концепцияси ишлаб чиқилган. Компаниялар раҳбарияти ва эгалари бир хил одамлар бўлиши шарт эмаслиги сабабли, менежментни мулкдорлар ва бошқа манфаатдор томонларнинг манфаатлари йўлида ҳаракат қилишга ундаш муҳимлиги эътироф этилган. Этика, қонун, бошқарув ва ижтимоий жавобгарлик каби тушунчалар Буюк Британия бизнес компаниялар фаолияти мисолида қуйидагича ёритиб берилган.
Ⱪуйидаги хулосалар эътироф этилган:

• 
  Ахлоқ, ҳуқуқ, бошқарув ва ижтимоий масъулиятнинг ўзаро таъсири.
  
• 
  Қонунлар-бу компания ва шахслар амал қилиши керак бўлган қоидалар.
  

Корпоратив бошқарув талаблари ва ижтимоий жавобгарлик компаниялар ва жисмоний шахслар учун қўшимча қоидалар ва кўрсатмалар сифатида қаралиши мумкин. Улар қонун нимани талаб қилиши ва жамият нимани кутиши ўртасидаги фарқни кўпайтиради. Бунинг сабаби шундаки, қонун уларни ҳар доим ҳам ахлоқий ёки ижтимоий масъулиятли муносабатда бўлишга ундайвермайди.
Субъектларнинг қандай боғлиқлигини текшириш усулларидан бири бу уларнинг қанчалик тартибга солинишини кўриб чиқишдир (30-жадвал).
30-жадвал