Turon nashr

9.12. Танлов синовлари.

Танлов синовлари ходимнинг тажрибаси ва қобилиятларини ўлчашга қаратилган бўлиб, улар ишни таҳлил қилиш натижаларига кўра ишни муваффақиятли бажариш учун зарур деб ҳисобланади. Тест- бу танланган психологик омилларни ўлчаш учун мўлжалланган воситадир.³⁵⁶

Танлов тестларидан суҳбатдан олдин ёки кейин фойдаланиш мумкин. Интелект тестлари номзоднинг умумий интеллектуал қобилиятларини ўлчайди ва шахси ва ижтимоий ҳолатига тестлари характер хусусиятлари ва хулқ-атвор афзалликларини очиб беради. Бошқа турдаги тестлар иш жараёни билан боғлиқ бўлади (масалан, тажриба тестлари).
Ишга қабул қилиш жараёнида, номзодлар билан суҳбат ўтказилганда танлов тестининг шаклларидан бири қўланилади. Тестлар самарали натижани бериши учун улар қуйидагича бўлиши лозим:
(а) Турли номзодларни фарқлаш учун етарлича сезилувчанг бўлиши керак;
(b) Инсон натижаларини мазмунли талқин қилиш учун аҳолининг вакиллик намунасидагидек стандарт асосида тузилиши керак;
(с) Ишончли бўлиши керак. Кимга қўлланилишидан қатъий назар бир хил маънони англатиши керак;
(d) Ҳаққоний бўлиши керак. Нимани ўлчаги керак бўлса, шуни аниқ ва ҳаққоний ўлчаши керак.
Иккита асосий тест турлари мавжуд. Булар:
(а) Малака ва муваффақият тестлари (Proficiency and attainment). Инсоннинг иш билан боғлиқ аниқ вазифаларда ўзини қандай тутиши билан ўлчанади.
(b) Психологик (Psychometric). Номзоднинг қобилиятини, интеллектини ва дунёқараши каби факторларни ўлчайдиган тест.
Малака тестлари (Proficiency tests) инсоннинг иш билан боғлиқ муайян вазифаларни ёки операцияларни бажариш қобилиятини ўлчаш учун мўлжалланган: масалан, котиб номзоди учун ёзув машинкаси тестини топшириш.
Муваффақият (ёки ютуқ) тестлари (Attainment) - бу одамнинг маълум бир маҳоратда еришган даражасининг ўхшаш ўлчовидир.
Малака синов тестлар анча материаллари мавжуд, жумладан „in-tray“ каби тест синовлари (ишдаги вазиятлар асосида тузилган).