Turon nashr

Давлат сектори (The public sector) ҳукумат ва маҳаллий ҳукуматга тегишли бўлган ва бошқарадиган барча ташкилотларни ўз ичига олади.
Бу ерда баъзи мисоллар келтирилган:

• 
  Қуролли кучлар (The armed forces);
  
• 
  Кўплаб мактаблар ва университетлар;
  
• 
  Давлат идоралари (Government departments).
  

Давлат сектори ташкилотлари турли мақсадларга эга. Мисол учун:

• 
  Буюк Британиянинг пенсия хизмати ижтимоий таъминот тизимининг пенсия, нафақа ва пенсия маълумотлари билан боғлиқ қисмини бошқаради.
  
• 
  Почта бўлими почта хизматларидан фойда кўради, гарчи у ижтимоий функцияга эга бўлса ҳам.
  

Давлат секторининг асосий хусусиятлари:
(а) Ҳисобдорлик (Accountability). USAID, фуқаролик ташқи ёрдамини бошқарадиган federal агентлик, ҳукуматнинг ҳисобдорлигини ушбу асосий омиллар билан белгилайди: эркин ва адолатли сиёсий тизим; инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш; жонли фуқаролик жамияти; жамоатчиликнинг полиция ва судларга бўлган ишончи ва хавфсизлик соҳасини ислоҳ қилиш,^. охир оқибат парламент олдида жавобгарлик. Бу бошқаларга нисбатан ҳалол ва ахлоқий хулқ-атвор учун жавобгарликни қабул қилиш. Масалан, партиясиз сиёсий жавобгарлик маркази ва Пенсилвания Университетидаги Wharton School биргаликда йиллик индекс рейтингини эълон қилади, уларнинг сиёсий сабабларга ва номзодларга хайр-эҳсонлари бўйича йирик давлат корпорацияларининг ошкор қилиш ва назорат қилиш сиёсати.¹⁰
(b) Молиялаштириш (Funding). Давлат сектори маблағларни учта асосий усулда йиғиши мумкин:
(i) Солиқларни ошириш;
(ii) Тўловларни амалга ошириш (масалан, рецептлар учун);
(iii) Қарз олиш.
(с) Хизматларга талаб (Demand for services). Бирор нарса учун олинадиган нарх ва талаб ўртасида боғлиқлик мавжуд. Давлат секторида кўплаб хизматларга талаб деярли чексиздир.
(d) Ресурслар чекланганлини (Limited resources). Давлат хизматларига бўлган катта талабга қарамай, давлат харажатларининг чекланиши ресурсларнинг чекланганлигини ва талабни ҳар доим ҳам қондириб бўлмаслигини англатади.
Худди чекланган компаниялар каби Давлат секторларнинг афзалликлари ва камчиликлари мавжуд.
Афзалликлар:
(а) Адолат (Fairness). Давлат сектори ҳамма шахсларнинг соғлиқни сақлаш хизматларидан фойдаланиш имкониятини таъминлаши мумкин.
(b) Хусусий сектор қолдирган бўшлиқларни тўлдириш (Filling the gaps left by the private sector). Буни кўча ёритгичи каби жамоат моллари билан таъминлаш орқали амалга ошириш мумкин.
(c) Жамият манфаати (Public interest). Бир пайтлар ҳукуматлар, агар давлат маълум хизматларни кўрсатса, жамоат манфаатлари устун туришига ва энг яхши хизмат қилишига ишонишган. Жамият манфаати фуқаролар орасида маҳаллий, давлат ва миллий ҳукумат бошқаруви ишларида кенг тарқалган ташвишдир. Бу шунчаки қизиқувчанликни англатмайди, балки танани англатадиган кенг атама сиёсий ва оммавийдир. Коммунал хизмат давлат манфаати учун тартибга солинади, чунки хусусий хизматлар учун бундай компанияга таянадилар.
(d) Миқёс иқтисодиёти (Economies of scale). Микроиқтисодиёт ўлчов иқтисодиёти бўлади, харажат корхоналар ўзларининг ишлаш кўлами туфайли оладилар ва одатда вақт бирлигига ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдори билан ўлчанади. Маҳсулот бирлигига таннархнинг пасайиши масштабнинг ошишига имкон беради.
(e) Арзон молия (Cheaper finance). Агар савдо кредитининг нархи банк молиясидан кам бўлса, компания маблағлар нархини, яъни уларнинг фоиз нархини тежаш ва унинг рентабеллигини ошириши мумкин.
(f) Самарадорлик (Efficiency). Давлат сектори баъзан хусусий секторга қараганда самаралироқ. Буюк Британиянинг Миллий Соғлиқни сақлаш хизмати яхши эълон қилинган муаммоларига қарамай, маъмурий харажатлар пастроқ ва Ақшда хусусий секторга қараганда кўпроқ аҳолига хизмат қилади.
Камчиликлари: