Tushuncha hosil qilishning mantiqiy usullari

2-reja uchun qisqacha xulosalar

• Tushuncha mazmun va hajm muayyanligiga ega. Tushunchaning mazmunida u ifodalagan predmet, hodisalarning boshqalardan farqli tomonlari, muhim belgilari aks etadi. Tushuncha hajmida uni ifodalagan narsa hodisalar miqdori aks etadi
• Tushunchalarning hajmi va mazmuni ularni turlarga ajratish imkonini beradi

Tushunchalar o`rtasidagi munosabat

• Taqqoslanadigan

• Sigishadigan

• Sigishmaydigan

• Ayniyat

• Boysunish

• Qisman moslik

• Birga bo`ysunish

• Qarama-qarshilik

• Zidlik

• Mazmun va hajm jihatidan yaqin va o`zaro munosabatda bo`lgan tushunchalr

• Hajmi jihatidan biir-biriga to`la, butun, qisman mos keluvchi

• Hajmlari turlicha, o`zaro mos kelmaydigan tushunchalar

• А

• В

• А

• В

• А В

• Mazmun va hajm jihatdan umumiylikka ega bo`lmagan tushunchalr

• taqqoslanmaydigan

• А В

• С

• А

• В

• А

• В

3-reja uchun qisqacha xulosa

• Olamdagi narsa va hodisalar orasidagi aloqa va munosabatlar inson tafakkurida tushunchalar orasidagi minosabatlar tarzida aks etadi

Fikrlash jarayonida tor hajmli tushunchadan keng hajmli tushunchaga qarab borish

• Tushunchalarni
• ta`riflash

• Tushunchalarni umumlashtirish

• Tushunchalarni chegaralash

• Tushunchalarni bo`lish

• Fikrlash jarayonida keng hajmli tushunchadan tor hajmli tushunchaga qarab borish

• Tushunchaning hajmini unda aks etgan predmetlarni ayrim guruhlarga ajratish yo`li bilan aniqlash

• Tushuncha mazmunini ifodalovchi asosiy belgilarni ochib berishga qaratilgan mantiqiy usul

• Tushunchalarni
• ta`riflash

• Tushunchalarni umumlashtirish

• Tushunchalarni chegaralash

• Tushunchalarni bo`lish