Tushunchalar Izohi Qo‘shimcha ma’Iumotlar

№ 1
S: Harakatning subyektga 
munosabatini ifodalovchi 
grammatik kategoriya qanda; 
nomlanadi?
J: Bo‘lishli-bo‘lishsizlik 
kateeorivasi 
S: HaraKat bilan subyeict 
orasidagi aloqaning voqeliKKa 
munosabatini 
Ko‘rsatuvchi 
kategoriya qanday ataladi?
J: Shaxs-son kategoriyasi
J: Nisbat katesorivasi 
S: Fe’lni o‘zga turkum 
vazifalariga xoslovchi 
kategoriya qanday 
nomlanadi?
J: O'zsalovchi katesoriva
S: Qanday grammatik 
kategoriya haraKatning 
bajarilisbi bilan bog‘liq tasdic 
void 
inKomi 
anglatadi?
J: Mavl katesorivasi 
S: HaraKatning bajaruvchisi 
va uning soninni ko‘rsatuvchi 
kategoriya qanday ataladi?
46

---

2-amaliy ish. Berilgan gaplardan avval fe’llami, so‘ngra subyekt va 
obyekt tushunchalarini anglatuvchi birliklami ajrating.
1. Z o r kuch bilan boshimni ko'tardim (O.Yoqubov). 2. Demak, uni 
jin la r qo ‘rqitgan
(Mirmuhsin). 3. Qalin eshikning temir ilgaklari shaqirlab 
ochildi
(Mirmuhsin). 4. Avaz hazil qilib qutulishga urindi (P.Qodirov). 
5. Ertalab atayin sport kiyimini kiydim (O.Yoqubov).
3-amaliy ish. Berilgan gaplarda bo‘lishli fe’llami bo‘lishsiz fe’llarga 
va, aksincha, bo'lishsiz fe’llami bo‘lishli fe’llarga aylantirib o ‘qing. 
M a’nodagi o‘zgarishlarga izoh bering.
1. Uzoq viloyatdan kelgan о ‘quvchi omadi yurishib, Moliya institutiga 
о ‘qishga kirdi. 2. Farzandingiz kimlar bilan o'rtoq, kimlar bilan do'st 
tutindi? U nimalar qildi?
3. Marhamat etmaganga marhamat qilinmas.
4. Biz farzandimiz kamoli uchun nimalar qilmaymiz? 5. Agar tilingni