U. ǴAfurov, Q. Sharipov

Isbilermenniń huqıqı — mámleket tárepinen isbilermen ushın 
paydalanıwı belgilengen yamasa ruqsat berilgen is-háreketler 
qaǵıydalarınıń jıyındısı.
Máselen, isbilermenniń tiykarǵı huqıqları sıpatında tómendegilerdi 
kórsetiw múmkin:
— nızam hújjetlerinde qadaǵan etilmegen hárqanday xızmetti 
ámelge asırıw;
— múlk huqıqı tiykarında ózine tiyisli bolǵan mal-múlkke iyelik 
etiw, onnan paydalanıw hám onı iyelew;
— óziniń xızmeti baǵdarların, tovarlar jetkerip beriwshilerdi hám 
óziniń tovarlarınıń tutınıwshıların erkin túrde tańlaw;
— barlıq óndiris qárejetleriniń ornı qaplanıp, salıqlar hám basqa 
májbúriy tólemler tólengeninen soń qalǵan dáramattı (paydanı) erkin 
iyelik etiw;
— kreditler alıw, basqa shaxslardıń pul qarjıların hám de mal-
múlkin shártnama shártleri tiykarında tartıw;
— sırtqı ekonomikalıq xızmetin ámelge asırıw.

---

71
ISBILERMENLIKTIŃ MINNETLEMESI
Isbilermenlik juwapkershiligi kóbirek isbilermen tárepinen min-
netlemeleriniń tolıq hám óz waqtında orınlanıwı arqalı kórinedi.
Isbilermenniń minnetlemesi — mámleket tárepinen isbilermen 
ushın ámel etiliwi yamasa orınlanıwı shárt etip belgilengen is-
háreketler qaǵıydalarınıń jıyındısı.
Tómende isbilermen minnetlemesiniń ayırmalarına toqtap ótemiz.
SHÁRTNAMA MINNETLEMELERIN ORÍNLAW
Isbilermen óziniń xızmetin hár túrli subyektler — mámleket 
basqarmaları, kárxanalar hám shólkemler, jeke isbilermenler yamasa 
puqaralar menen dúzilgen shártnamalar tiykarında alıp baradı. 
Solay eken, ol eń dáslep usı shártnamalardan kelip shıǵatuǵın 
minnetlemelerin orınlawı kerek.
Isbilermenlerde ózleriniń shártnama minnetlemelerin orınlaw 
juwapkerligi bolmaǵan jaǵdaydı kóz aldımızǵa keltirip kóreyik. Azıq-
awqatlardıń óz waqtında yamasa jeterli kólemde jetkerip berilmewi 
— mámlekette (nırq) bahanıń keskin ósiwi hám de ashlıqtıń kelip 
shıǵıwına; kárxanalarǵa shiyki zat hám materiallardıń jetkerip 
berilmewi — óndiristiń qısqarıwı, toqtap qalıwı, jumıssızlıqtıń payda 
bolıwı hám aqıbetinde ekonomikanıń kriziske ushırawına alıp keledi.