U. ǴAfurov, Q. Sharipov


Download 3.42 Kb.
Pdf ko'rish
bet73/112
Sana02.12.2023
Hajmi3.42 Kb.
#1779894
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   112
Bog'liq
Isbilermenlik tiykarlari. 11-klass (2018)

PAYDANÍŃ BÓLISTIRILIWI
Siziń kárxanańızdıń dáslepki finanslıq nátiyjesi ulıwma payda 
kórinisinde boladı. Ulıwma payda — bul ulıwma dáramat yaki 
túsimnen óndiris qárejetleriniń ayırmashılıǵı. Biraq siz ele ulıwma 
paydanı tolıq ózińiz qálegenińizge sarplay almaysız. Bunıń ushın, 
dáslep, kárxana ulıwma paydasın bólistiriw zárúr boladı. 
Ulıwma 
payda
Ijara haqı
Kredit 
procenti
Sap payda
Qayırqomlıq 
hám basqa 
fondlar
Salıqlar


95
Birinshi gezekte ulıwma paydadan basqa ekonomikalıq subyektlerge 
hár túrli tólemler ámelge asırıladı. Bul tólemlerge basqalardıń jer hám 
imaratlardan paydalanǵanlıǵı ushın ijara haqı, qarızǵa alınǵan pul 
qarjıları ushın tólenetuǵın procentti kirgiziwge boladı. Bunnan basqa, 
kárxanalar mámleket hám jergilikli hákimiyat organları byudjetine 
salıqlar tóleydi, hár túrli qayırqomlıq hám basqa fondlarǵa qarjılar 
kirgizedi. Qarjılardıń qalǵan bólimi kárxana sap paydasın quraydı.
Sap payda
Sociallıq 
fondlar
Toplaw
Qorshaǵan 
ortalıqtı 
qorǵaw
Kadrlardı 
tayarlaw
Isbilermen 
dáramatı
Óz gezeginde sap payda da bólistiriledi. Sap paydadan kárxananıń 
óndiris hám sociallıq zárúrliklerge, sonday-aq, toplaw (óndiristi 
keńeyttiriw)ǵa, qorshaǵan-ortalıqtı qorǵaw, xızmetkerlerdi tayarlaw 
hám qayta tayarlaw hám basqa maqsetlerge sarplanadı.
EKONOMIKALÍQ PAYDA HÁM BUXGALTERIYA PAYDASÍ
Aldınǵı temalarda ishki hám sırtqı qárejetlerdiń óz ara ayır-
mashılıǵın kórip shıqqan edik. Bunnan kelip shıǵıp, ekonomikalıq 
payda hám buxgalteriya paydasın óz ara ayırıw kerek.
Ekonomikalıq payda — ulıwma pul túsimi menen barlıq ishki 
hám sırtqı qárejetlerdiń ayırmashılıǵı.
Buxgalteriya paydası — ulıwma pul túsimi menen sırtqı 
qárejetlerdiń ayırmashılıǵı.
Sonıń ushın buxgalteriya paydası ekonomikalıq paydadan ishki 
qárejetler muǵdarına kóbirek bolıp tabıladı. 
Buxgalteriya 
paydası
Ulıwma pul 
túsimi
Sırtqı 
qárejetler


96
Kárxananıń ulıwma pul túsimi quramındaǵı ulıwma hám buxgal-
teriya qárejetleri hám de paydasınıń ayırmashılıǵın tómendegi 
súwretlew arqalı anıǵıraq kóz aldıńızǵa keltiriwińiz múmkin.

Download 3.42 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   112




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling