U. ǴAfurov, Q. Sharipov

MENEDJMENT SUBYEKTI HÁM OBYEKTI
 
Menedjment haqqında tolıǵıraq túsinikke iye bolıw ushın onıń 
subyekti hám obyektin ajıratıp alıw zárúr.

---

112
Menedjment subyekti — bul belgilep alınǵan maqset hám wazıy-
panı ámelge asırıw ushın basqarıw tásirin kórsetiwshi insan 
yamasa adamlar toparı.
Menedjment obyekti — bul menedjment subyektiniń tásiri baǵ-
darlanǵan, ol tárepinen basqarılatuǵın barlıq nárseler.
Bunnan kóringenindey, menedjment subyekti sıpatında kárxana 
basshısı, hár túrli tarawlarǵa qánigelestirilgen qánigeler hám basqa-
rıw tásirin ótkeretuǵın basqa shaxslar esaplanadı. Sonlıqtan, iri 
kárxanalardaǵı jallanba basqarıwshı-qánigeler menedjerler dep ataladı.
Menedjment obyekti kárxanadaǵı basqarıw xızmeti baǵdarlanǵan 
shaxslar, tarawlar, procesler hám basqalardan ibarat boladı.
BASQARÍW FUNKCIYALARÍ
Hárqanday kárxananı basqarıwdıń mazmunı, onıń joqarıdaǵı 
belgilengen wazıypaları basqarıw funkciyaları arqalı anıq kórinedi.
Basqarıw funkciyaları
Analiz
Rejelestiriw
Shólkem-
lestiriw
Qızıqtırıw 
(motivaciya)
Qadaǵalaw
Analiz — bul kárxana xızmetiniń jaǵdayın bahalaw hám básekiles 
kárxanalar jaǵdayı menen salıstırıw bolıp esaplanadı. Bunday bahalaw 
hártúrli dáwirler, máselen, ay, sherek, jıl ushın ámelge asırılıp, usı 
dáwirde kárxana jaǵdayında júz bergen ózgerisler anıqlanadı. Sonday-
aq, analiz procesinde kárxana xızmet kórsetkishlerine tásir etiwshi 
faktorlar da anıqlanadı.
Menedjment obyekti
Kárxana 
xızmet-
kerleri
Kárxana 
báseki-
lesleri
Kárxana 
qarjısı
Óndiris
Resurslar 
támiyin-
lewshileri
Xabar

---

113
Rejelestiriw — bul kárxana xızmetin rawajlandırıw maqsetlerin 
anıqlaw bolıp, ol anıq nátiyjeler arqalı kórinedi. Buǵan biznes-
rejelestiriwdi mısal keltiriw múmkin. Puqta hám anıq rejelestirilgen 
xızmet nátiyjege erisiwdiń girewi bolıp esaplanadı.
Shólkemlestiriw — bul kárxananıń óz aldına bólimleri hám 
xızmetkerlerdiń háreketin óz ara muwapıqlastırıw procesi. Shólkem-
lestiriw arqalı kárxananıń belgili quramlıq dúzilmesi qáliplestiri-
ledi. Sonday-aq, hár túrli dárejedegi xızmetkerlerdiń wazıypa hám 
minnetlemeleri óz ara beyimlestiriledi.
Qızıqtırıw (motivaciya) — bul kárxana tárepinen belgilep alınǵan 
maqsetlerge erisiwde xızmetkerlerdiń qızıǵıwların payda etiw procesi. 
Isbilermenniń basqarıw sheberligi óz qol astındaǵı xızmetkerlerdi 
birden-bir maqsetke qaray háreket etiwge iytermelewshi qurallardı 
tabıwı arqalı kórinedi.
Qadaǵalaw — bul kárxanada ámelge asırılıp atırǵan jumıslardıń 
tiyisli normalarına muwapıqlıǵın salıstırıw procesi. Qadaǵalaw 
úzliksiz proces bolıp, ol kárxana xızmetiniń barlıq basqıshlarındaǵı 
sıpatın tekseriwge baǵdarlanadı.