U. ǴAfurov, Q. Sharipov

Shıǵıw basqıshı — startaptı qarjılandırıwda qatnasqan biznes-angel 
hám venchur investorlardıń tolıq yamasa bir bólimi biznesten shıǵıwı. 
Biznesten shıǵıw tómendegi kórinislerde ámelge asırıladı: 
— firmanı strategiyalıq investorlarǵa satıw;
— kompaniya akciyaların birjada jaylastırıw;
— kompaniya akciyaların tuwrıdan-tuwrı investiciya fondlarına 
satıw;
— biznes xızmetin toqtatıw hám kárxananıń bankrotlıǵı. 
BILIMIŃIZDI SÍNAP KÓRIŃ!
1. Biznes joba degen ne?
2. Biznes jobanıń biznes-rejeden qanday parqı bar?
3. Biznes jobanıń tiykarǵı wazıypaları nelerden ibarat?
4. Startap degen ne? Onıń biznes jobaǵa qanday baylanısı bar?

---

61
13-TEMA
KÁRXANA SHÓLKEMLESTIRIW
HÚJJETLERI 
JEDELLESTIRIWSHI SORAW HÁM TAPSÍRMALAR
1. Súwretlerdegi tovar belgileri qaysı tarmaq kompaniyalarına tiyisli?
2. Súwrettegi tovar belgilerin qanday ónimlerde ushıratqansız?
3. Ózbekstandaǵı qanday brendlerdi bilesiz?
SHÓLKEMLESTIRIW HÚJJETLERI
Kárxana xızmetin shólkemlestiriw onıń ustavı, shólkemlestiriw 
shártnaması sıyaqlı shólkemlestiriw hújjetlerin islep shıǵıwdan 
baslanadı. Usı hújjetlerdi tayarlaw kárxana múlk iyelerinen úlken 
juwapkershilik talap etedi. Sebebi, shólkemlestirilip atırǵan xızmet 
usı hújjetlerge tiykarlanǵan halda ámelge asırıladı.
Yuridikalıq shaxs ustav tiykarında yamasa shólkemlestiriw 
shártnaması hám ustav tiykarında yamasa tek shólkemlestiriw 
shártnaması tiykarında jumıs alıp baradı. 
Yuridikalıq 
shaxstıń 
shólkemlestiriw 
shártnaması 
onıń 
shólkemlestiriwshileri tárepinen dúziledi, ustavı bolsa tastıyıqlanadı.
Ózbekstan Respublikası Puqaralıq kodeksi, 43-statya
KÁRXANA USTAVÍ
Kárxana ustavı — kárxananıń xızmet kórsetiw tártibi hám shárt-
lerin belgilep beriwshi hújjet. Kárxana óz xızmetin ustavında belgilep 
berilgen qaǵıydalar tiykarında alıp baradı. 
Kárxana ustavında, ádette, tómendegi maǵlıwmatlar belgilenedi:
— kárxananıń shólkemlestiriwshilik-huqıqıy forması;
— onıń atı;

---

62
— jaylasqan mánzili;
— ustav fondı kólemi hám quramı;
— ustav fondın qáliplestiriw tártibi;
— paydanı bólistiriw tártibi;
— kárxananı qaytadan shólkemlestiriw hám saplastırıw shártleri 
hám de tártibi.
Shólkemniń ustav fondın belgilewde ayırım shólkemler ushın 
belgilengen minimal muǵdarlar barlıǵın esapqa alıw kerek boladı. 
Ustav fondı — shólkemlestiriwshiler yaki qatnasıwshılardıń ózle-
ri shólkemlestirgen kompaniya, xojalıq jámiyetine kirgizgen hám 
turaqlı úles esaplanatuǵın materiallıq hám pul qarjıları jıynaǵı.
Ózbekstanda kárxananıń shólkemlestiriwshilik-huqıqıy formasına 
muwapıq, ustav fondınıń minimal muǵdarın tómendegi maǵlıw-
mattan kóriw múmkin. 
Shólkemlestiriwshilik forması
Ustav fondınıń ornatılǵan 
minimal muǵdarı
Akcionerlik jámiyeti
1 600 000 000 sum
Juwapkershiligi sheklengen 
jámiyet
Eń kem is haqınıń 
40 esesi
Shańaraq kárxanası
Eń kem is haqınıń 
10 esesi
Jeke kárxana
Ornatılmaǵan